„Во една здодевна врнежлива вечер ја посетивме екипата на филмот ‘Панкот не е мртов’, која во фабриката ‘Треска’ имаше тешки услови за работа. Но ентузијазмот беше на ниво, особено кај авторот на филмот Владимир Блажевски, кој дури по 17-годишна пауза влегува во реализација на нов целовечерен проект.“  Ова беа воведните зборови во прилогот што одеше во „Филмополис“ број 272, кога со авторот и екипата на филмот зборувавме за предизвиците што ги носи филмот кој тие денови го снимаа, за мали пари, но со многу љубов. Меѓу другото, тогаш Блажевски ни кажа дека сценариото е готово веќе 4 години, по што во игра влегле 4-5 копродуценти, но откако можноста за соработка пропаднала, останал само доделениот буџет од Филмскиот фонд, што е многу малку и за домашни услови. Блажевски призна и дека музички панкот не му е близок, но дека ги препознава пораките што тој ги прокламира и токму тој дел од приказната бил провокативен за пишувањето на сценариото. Констатираше дека транзицијата во Македонија си го стори своето и дека на некој начин и ние овде со години живееме панкерски. Сепак, тој ќе се обиде филмот да кореспондира со поширокиот дел од публиката. И успеа во тоа. „Панкот не е мртов“ е еден од најнаградуваните македонски филмови, кој успеа, поради својата универзална мака за која раскажува, да биде препознаен од публиката и критичарите каде и да се прикажа. Инаку, премиерата на филмот се случи на отворањето на 14. издание на Скопскиот филмски фестивал. „Филмот е радикално и луто скопски, и затоа е природно премиерата да се случи токму на новото издание на СФФ“, заклучи Блажевски на пресот. Во кината низ Македонија се прикажуваше од 15 април. Интервју со Блажевски го направивме за стартот од новата сезона на „Филмополис“, по летната пауза и успехот на филмот на неколку фестивали на кои учествуваше, што навистина беше прекрасен повод за разговор.– Во јули се случи фестивалот во Карлови Вари, и по подолго време еден наш филм се закити со награда на меѓународен фестивал. Можеби не очекувавме по филмот да се случи анархија на скопските улици, но дефинитивно очекувавме награди на европските фестивали, и еве, тоа и се случува.

Владимир Блажевски: Човек секогаш се надева дека тоа што ќе го направи, ќе им се допадне на одредени луѓе, особено на такви званични настани како фестивалите, но да речам дека сум очекувал такво нешто, тоа би било малку нескромно. Со промоцијата на филмот стартувавме доста срамежливо, ние сме мала продукција и филмот го снимивме на герилски начин, и одеднаш се наоѓаме во ситуација да бидеме дел од еден фестивал од А-категорија, што малку нè исплаши. Но, според реакцијата на публиката по проекцијата на филмот, за многумина околу нас таа беше индикатор дека добро ќе поминеме, и на крајот, за среќа, така и се случи.

– Вие бевте дел од селекцијата „Источно од Западот“, во чии рамки и ја добивте главната награда „Кристален глобус“. За каква конкуренција се работеше, за каков тип филмови со кои ги измеривте силите?

В.Б. Денес постојат еден куп фестивали, кои во посебна селекција ги третираат филмовите што доаѓаат од поранешните т.н. источноевропски земји. Еве, по Карлови Вари ќе бидеме дел од слични селекции на фестивалите во Котбус, Германија, и во Солун, Грција. За жал, немав премногу време за да ги проследам конкурентските филмови, меѓутоа според реакциите на луѓето од екипата, но и по читањето на рецензиите за нив, сфатив дека се работи за одлични филмови и дека програмата била добро профилирана. И претходно никогаш не сум бил присутен на фестивалот во Чешка за да знам што да очекувам, но ако како последица го земеме токму нашето учество во Карлови Вари, по кое добивме еден куп покани од разни други фестивали, по тоа можам да проценам дека сето тоа таму е нешто важно и вредно за почит.

– Вие по македонската премиера изјавивте дека ви е најважно публиката да го сака филмот, а судејќи по реакциите на домашните филмофили, а и на оние на фестивалот во Карлови Вари, целта е постигната во целост.

В.Б. Мене ми е малку непријатно да прераскажувам што се случуваше по трите проекции на филмот во Карлови Вари, но реакциите навистина беа одлични. Пред заминувањето на фестивалот, бев прилично исплашен, но веќе по првата проекција бев релаксиран и опуштен колку што можам, бидејќи баш беше прием што човек само може да го посака. И не само тоа. За сите нас одовде, кои сме гладни за една духовна рецепција на она што се обидуваме да го направиме, снимајќи филмови со кои се обидуваме да покажеме дека од нив има некаква полза и дека не се залудно потрошен труд, на крајот доаѓаме до состојба на една базична рамнодушност. Во нашево кутро опкружување, она што прво страда е основната љубопитност кај луѓето. Детектирајќи ја состојбата околу себе, свесен сум за фактот дека луѓето најпрво се откажуваат од тие духовни и културолошки елементи на живеење, живеејќи по стратегијата од денес за утре. Затоа она што го почувствував во Карлови Вари беше таа вистинска љубопитност, и при комуникација со публиката, и во начинот на реакцијата, бидејќи по проекциите се јавија еден куп различни анализи и забелешки за филмот, што те тера да се почувствуваш дека си направил нешто живо што кореспондира со луѓето и на некој начин ги прави да бидат среќни. Кај нас тоа, за жал, не е така, освен кај една езотерична категорија луѓе, пријатели и филмски фанови со кои можам и разменувам искуства и импресии.

– Летово филмот се закити со уште една награда на фестивалот во Херцег Нови, Златна мимоза за најдобар актер во името на Јордан Симонов, фестивал што се возобнови последниве години, а кој во поранешна Југославија заземал значајно место меѓу фелата. Тоа е уште еден доказ дека станува збор за квалитетно остварување, кое функционира каде и да се прикаже.

В.Б. Да, бев во Херцег Нови, заедно со Камка Тоциновски, за жал Јоцо не беше таму да ја прими наградата. Филмот летово се прошета на неколку екс-ЈУ фестивали, бевме присутни и во Мотовун, Ниш, Врњачка Бања… и секаде успеа да искомуницира со најобичните луѓе, бидејќи регионалниве фестивали немаат елитистичка публика, се работи за летни фестивали каде што во публиката се најчесто луѓе што се затекнале тука. Од друга страна, пак, на фестивалите се присутни и филмските критичари, стручната јавност, кај која филмот исто така одлично помина.

– Филмот е македонско-српска копродукција. Најавивте негова дистрибуција во земјите од поранешна Југославија поради универзалните проблеми што публиката од овие простори ги препознава во филмот. Се сеќавам на премиерата на филмот изјавивте дека можеби е малку неблагодарно да се коментира поради колегите, но, еве, повторно некако природно ми се наметнува прашањето: дали сега, особено по фестивалските искуства и наградите што ги добивте, повторно би снимиле филм со буџет од 250 илјади евра?

В.Б. Реално, јас еднаш си реков дека психолошки не би можел да издржам уште една ваква авантура. Дадов не 100 туку 150 проценти од своите сили, и се напрегнав и физички и ментално и психолошки, и не само јас, туку и целата екипа. Ние докажавме дека тоа може да се направи, но тоа едноставно не е во ред, тоа е еден вид беспотребно исцрпување, па дури и мазохизам, бидејќи типот на филм што ние го правевме, не е воопшто нискобуџетен поради многуте денови на снимање и различните локации што ги поминавме, проект што за еден продуцент е вистински предизвик за реализација. Нормална цена на чинење за еден ваков филм сигурно би била два или трипати поголема од постојната, но тоа не значи дека некој поинаков, покамерен филм со помалку локации не би можел да се сними за истите пари. Можеби ова е показател дека кај нас доаѓа време кога филмовите нема да можат да се снимаат во такви лагодни околности, и за жал, ќе има некакво кратење на буџетите, но тоа може особено да биде инспиративно за младите филмаџии, кои ја чекаат шансата да ги снимат своите први филмови, како еден вид охрабрување за нив. Затоа велам дека ова нашево е потполн исклучок и не треба да биде репер никому.

– Прашањето повеќе беше иницирано за да добијам одговор за официјалната тенденција на Филмскиот фонд, годишниот буџет што го има да го подели на повеќе режисери што би снимиле филмови со ваков тип буџети, за разлика од некои поранешни практики кога парите одеа во еден или два филма на годишно ниво.

В.Б. Да, имаше таква најава, и еве, ние сме првите што тоа го искусивме на наша кожа, бидејќи потоа филмовите што добија пари, беа со далеку повисоки буџети од нашиот. Но не би сакал да ја играм улогата на предавник на нашата бранша, кој ќе ги симне критериумите за реализација на одредени филмски приказни. Мојата мотивација беше од поинаков вид, јас едноставно сакав да го снимам овој филм откако ми дојде преку глава по големата пауза од мојот последен игран филм од почетокот на 90-тите години на минатиот век („Булевар на револуцијата“, з.а.). Колку бев свесен во што влегувам, не сум баш сигурен, бидејќи баш се работеше за таква, невозможна мисија. Колегите ми велеа дека ќе влезам во продукција со парите што ќе ми ги дадат на почетокот, па потоа ќе заглавам, па за да го довршам филмот, ќе барам додатни пари, како што обично се случува, но ние не добивме фазла никакви пари, и со првично доделените 250 илјади евра го довршивме базичното снимање на сликата. Тоа за мене беше еден тест, психолошки предизвик дали ќе успеам сè да стокмам до крај, но ќе повторам, уште една ваква авантура просто не би преживеал.

– Животот на еден филм е прилично долг – од основната идеја, преку развојот на сценариото, добивањето пари, снимањето, постпродукцијата, и на крајот промотивните активности… Режисерот во сиот тој хаос мора да живее паралелен живот и да разработи некои нови идеи во нови приказни, кои потоа би ги виделе на големото платно. Имате ли нешто ново на масата, некаква приказна што ве скокотка?

В.Б. Во моето лер постоење на филмската сцена во Македонија, имав една фаза во која работев сценарија по нарачка за други, но истовремено имам акумулирано неколку авторски сценарија што би сакал јас да ги снимам.  Но, по овој филм сè уште не сум сигурен дали за следен проект би земал нешто за реализација од веќе постојните приказни или би разработил чепнати идеи, темички и синопсиси, кои исто ги имам на лагер, почнувајќи нешто сосема од нула. Во секој случај, по случувањата ова лето, имам цврста намера и мотив што поскоро да почнам да работам на нов проект. И ми се чини дека што покуса ќе биде таа пауза, тоа подобро ќе се одрази на финалниот резултат, бидејќи со луѓето околу мене како да влеговме во некаква заедничка атмосфера од која може да произлезе уште нешто добро и квалитетно.

– Дали приказна како „Панкот не е мртов“ е причината за вакво размислување? Дали секој филмски автор однапред има пресметано каква приказна би сакал да сними по еден ваков успешен проект?

В.Б. Сите ние сме рационални суштества, имаме некаков импулс внатре, некакво чувство што те влече и рационално те насочува кон каде треба да се движиш. Сепак, си правиме некаков домашен есап, математика во кујна за тоа што и како треба да се прави во следниот период, дали тоа да биде некој поинтимен филм или да се удри на нешто што е пораскошно итн. Во извесна смисла, после еден ваков физички напор, би сакал во мојот евентуален следен проект да влезам малку поопуштено, со надеж дека ќе си ги заштедам нервите.

– Добро, познавајќи го вашиот авторски сензибилитет од вашите претходни три филма, сигурно и публиката нема да очекува од вас некаков историски филм, туку мала и добро спакувана современа приказна, која знае како да дојде до срцето на гледачите.

В.Б. Токму така. Други ограничувања немам, мене навистина не ме влечат такви историски излети во филмот, особено не историски спектакли…

– …но ова се опасни времиња каде што токму историјата е на цена…

В.Б. Да, сега е време на враќање назад. Но јас сум повеќе за поглед кон напред, или кон сега и овде. Мислам дека филмот, според моето согледување на медиумот, ја има таа нишка за претставување на тоа што е живот, животот каков што е, една изворна документарност без оглед на тоа каков стилски или жанровски пристап има авторот. Филмот треба и мора да биде еден вид сведоштво за сега и овде, за одредено време. И во најдобрите реконструкциски епоха филмови, таа димензија на сопоставеност со актуелните случувања ги издвојува од филмовите со просто навраќање на историското минато. Како првите филмови на браќата Лимиер и другите, кои кога се појавиле биле белешки за некакво си секојдневие, испечатено во една вечност, така и денешниве играни филмови имаат можност да бидат медиум што ќе ја бележи менливата стварност. Токму таа можност што ја дава филмот, мене ми е посебно драга, и секогаш се обидувам да го почувствувам пулсот на секојдневието, на нешто што те допира како човек, што те трогнува, било интелектуално или емоционално. И ако си инфициран токму од тоа, постои голема шанса и публиката по гледањето на вашиот филм да биде заинтригирана на сличен начин. Тоа за мене е смислата на правењето на еден филм.

(Интервјуто е емитувано во „ФИЛМОПОЛИС“ 359, а транскриптот и воведниот текст се објавени во книгата „ФИЛМ.МКД“)