Со изложбата насловена „Добредојдовте“, градот Пазин минатата година ја одбележал 75-годишнината од посетата на Меѓународната комисија за разграничување на Јулијската краина, односно Истра, меѓу Италија и Југославија. Изложбата се отворила на 18 мај и било најавено дека ќе трае до 31 декември 2021 година, но поради големиот интерес и посетеноста, како и поради важната тема која ја обработува, таа може да се посети во средновенковниот „каштел“ и во текот на оваа, 2022 година.
![](https://herojnaedenden.mk/wp-content/uploads/2022/06/01-2-1024x1024.jpg)
По завршувањето на Втората светска војна во 1945 година, се’ уште не била дефинирана границата меѓу двете земји, па „спорната“ територија е поделена на Зона А и Зона Б. Притоа во март 1946 година е основана комисија која го посетила теренот, при тоа собирајќи податоци за етничката, економската и општествената структура на населението, со цел подготовка на предлогот за идните граници.
![](https://herojnaedenden.mk/wp-content/uploads/2022/06/02-2-1024x1024.jpg)
![](https://herojnaedenden.mk/wp-content/uploads/2022/06/03-2-1024x1024.jpg)
![](https://herojnaedenden.mk/wp-content/uploads/2022/06/05-2-1024x1024.jpg)
![](https://herojnaedenden.mk/wp-content/uploads/2022/06/04-1-1024x1024.jpg)
![](https://herojnaedenden.mk/wp-content/uploads/2022/06/06-2-1024x1024.jpg)
![](https://herojnaedenden.mk/wp-content/uploads/2022/06/07-2-1024x1024.jpg)
![](https://herojnaedenden.mk/wp-content/uploads/2022/06/08-2-1024x1024.jpg)
Југословенската страна веднаш организирано тргнала во докажување на словенскиот карактер на ова подрачје. Во склоп на подготовките за доаѓањето на комисијата масовно се испишуваат ѕидни пароли, се организираат различни манифестации, а основан е и Јадранскиот институт кој спровел попис на населението. Истовремено, на проиталијанската страна манифестациите се малку на број и тие се одржувале само во Зоната А, а главното лобирање се вршело преку печатот.
![](https://herojnaedenden.mk/wp-content/uploads/2022/06/09-2-1024x1024.jpg)
![](https://herojnaedenden.mk/wp-content/uploads/2022/06/12-3-1024x1024.jpg)
![](https://herojnaedenden.mk/wp-content/uploads/2022/06/11-3-1024x1024.jpg)
![](https://herojnaedenden.mk/wp-content/uploads/2022/06/13-3-1024x1024.jpg)
![](https://herojnaedenden.mk/wp-content/uploads/2022/06/14-3-1024x1024.jpg)
![](https://herojnaedenden.mk/wp-content/uploads/2022/06/15-3-1024x1024.jpg)
![](https://herojnaedenden.mk/wp-content/uploads/2022/06/16-3-1024x1024.jpg)
Изложбата се простира во три изложбени простори на првиот спрат во средновековната тврдина во Пазин. Првите две простории го следат хронолошкиот тек на настаните, а во средната се прикажани масовните подготовки на пројугословенската страна за дочек на комисијата. Низ сеќавања на учесниците и пишувањето на тогашните медиуми се создава сликата кај посетителот за случувањата во таа клучна 1946 година, кога се решавала судбината на Истра, но и последиците од тој процес, како егзодусот на најголемиот дел од италијанското население на полуостровот.
![](https://herojnaedenden.mk/wp-content/uploads/2022/06/17-3-1024x1024.jpg)
![](https://herojnaedenden.mk/wp-content/uploads/2022/06/18-3-1024x1024.jpg)
![](https://herojnaedenden.mk/wp-content/uploads/2022/06/19-3-1024x1024.jpg)
![](https://herojnaedenden.mk/wp-content/uploads/2022/06/20-3-1024x1024.jpg)
![](https://herojnaedenden.mk/wp-content/uploads/2022/06/21-2-1024x1024.jpg)
![](https://herojnaedenden.mk/wp-content/uploads/2022/06/22-3-1024x1024.jpg)
Изложбата ја збогатуваат и сведоштвата на учесниците во ова историско случување, фотографиите снимени во тој период, интерактивната мапа која го покажува движењето на комисијата, како и вредните предмети од фундусот на Музејот на град Пазин и Историскиот и морски музеј на Истра.
![](https://herojnaedenden.mk/wp-content/uploads/2022/06/W0-1024x1024.jpg)
![](https://herojnaedenden.mk/wp-content/uploads/2022/06/W1-1024x1024.jpg)
![](https://herojnaedenden.mk/wp-content/uploads/2022/06/W2-1024x1024.jpg)
![](https://herojnaedenden.mk/wp-content/uploads/2022/06/W4-1024x1024.jpg)
![](https://herojnaedenden.mk/wp-content/uploads/2022/06/W3-1024x1024.jpg)
![](https://herojnaedenden.mk/wp-content/uploads/2022/06/W5-1024x1024.jpg)
![](https://herojnaedenden.mk/wp-content/uploads/2022/06/W7-1024x1024.jpg)
![](https://herojnaedenden.mk/wp-content/uploads/2022/06/W6-1024x1024.jpg)
Последниот сегмент од оваа изложба е посветен на масовното испишување на ѕидните пароли во очи на доаѓањето на Меѓународната комисија, со што луѓето сакале да ја искажат својата волја, но и да ја обележат територијата, така праќајќи им порака на членовите на комисијата која требало да ја донесе финалната одлука. Освен фотографиите, во овој дел на еден екран се прикажува и краток документарен филм за овој период, чија основна музичка тема во позадина, очекувано, е химната „Bella ciao“.
![](https://herojnaedenden.mk/wp-content/uploads/2022/06/Z1-1-1024x1024.jpg)
![](https://herojnaedenden.mk/wp-content/uploads/2022/06/Z2-1-1024x1024.jpg)
![](https://herojnaedenden.mk/wp-content/uploads/2022/06/Z3-1-1024x1024.jpg)
![](https://herojnaedenden.mk/wp-content/uploads/2022/06/Z4-1-1024x1024.jpg)
![](https://herojnaedenden.mk/wp-content/uploads/2022/06/Z5-1-1024x1024.jpg)
https://www.youtube.com/watch?v=fh-SMt-UQhY
![](https://herojnaedenden.mk/wp-content/uploads/2022/06/Z6-1-1024x1024.jpg)
За полуостровот постоел интерес кај големите сили кои ја добиле војната, но не смее да се заборави и волјата на обичниот народ, чија желба била што побрзо ослободување од немилосрдниот фашизам. Авторот на изложбата Иван Смољан нагласува дека оваа тема, и покрај толкавата историска дистанца, досега не е детално обработувана. „Темата е чувствителна, но истовремено и многу значајна“, вели Смољан во текстот од каталогот, „бидејќи една од главните цели на изложбата е на широката публика, а особено на помладата генерација, да им ги приближи случувањата и процесите кои на Истра се случувале во овој период“.
![](https://herojnaedenden.mk/wp-content/uploads/2022/06/Z7-1-1024x1024.jpg)