Плочата на гробот на дедо ми и баба ми одамна беше напукната, и еден ден, конечно, во средината се струполила надолу, отворајќи дупка небаре уште вечерва ќе излезат на едно рандеву низ локалните гробишта. Се обидуваме со татко ми да направиме нешто, составувајќи некои паднати парчиња за колку-толку гробот да изгледа пристојно за утрешната задушница, но заклучуваме дека мора под итно да се смени плочата. Тој ми вели дека ќе оди кај истите луѓе што го направиле гробот уште пред дваесетина години, кога почина баба ми од инфаркт, а јас се чудам и прашувам гласно зарем тие сè уште постојат и го работат ова, но тој ме уверува дека се на истото место и дека сега синот го преземал бизнисот. Инаку, да нема забуни, на спомен-плочата над гробот долго време левата страна стоеше празна, чекајќи го стрпливо името на дедо ми да го заземе своето место, за разлика од некои соседни плочи, на кои веќе имаше изгравирано слика од идните почиватели, па дури и нивното име и годината на раѓање, додека кај годината на умирање фалеа последните две бројки по задолжителните „20..“.
Зачистувајќи го гробот и на баба ми, сестрата близначка на дедо ми, која беше немажена и живееше со нас, пред да го скрши колкот, сфаќам дека просторот околу семејните гробишта веќе го нема и дека во иднина ќе треба да се бара чаре. Една од опциите е да се ископаат старите гробови од прадедовците и прабабите, чии крстови толку потонале во земјата, што се едвај видливи. Непријатен момент е што коските, доколку ги има, треба да се соберат и потоа повторно да се положат во новиот гроб, бидејќи таму и им е местото, само ќе добијат едно мало освежување. Татко ми се согласува дека тоа е единственото решение во моментот и влегува во луцидна фаза.
– Мене можете да ме погребате исправен, така ќе заземам помалку простор – и прснува во смеа.
– Како исправен? – се чудам.
– Па така – ќе ископате вертикална дупка и ќе ме брцнете во неа исправен, ништо полесно. Нема потреба ниту да трошите пари за сандак – заклучува.
Му се придружувам во шегата и го потсетувам на вицот за Кинезите. Не се сеќава, иако сум му го кажал безброј пати, оној со паркирањето на велосипедите. Продолжуваме да се смееме, а мене ми текнува уште еден: „Знаеш ли зошто Индијанците ги закопуваат мртвите зад ридот“? – го прашувам. „Врска немам“, ги крева рамената. „Па таму им се гробиштата!“ – завршувам, и уште еден бран од смеа нѐ заплиснува среде гробиштата, на кои и тој и јас во иднина ќе го најдеме нашето вечно почивалиште.
Во следниот момент се појавува еден од чичковците, кој исто така дошол да го среди семејниот гроб пред утрешниот верски празник. Во него почива неговиот син, кој прерано, навистина прерано замина од овој свет. Беше малку постар од мене, но ми остана во сеќавање неговата питомост. Се поздравуваме со „Бог да ги прости“ и старите продолжуваат со својата вообичаена мантра околу времето и здравјето. По некое време, откако со метлата го помина парапетчето околу гробот, чичко ми ни се приближи и со натажени очи, кои веќе немаа солзи, ни кажа дека и по две и пол децении од смртта на неговиот никогаш непрежален син, тој сè уште не го сонувал. „Никако да ми дојде на сон, да му го видам ликот, лицето, да ми каже нешто“, се пожали. Солзите што тој одамна ги исплакал, одеднаш почнаа да се тркалаат по нашите образи, потсетувајќи нѐ на минливоста на животот – во еден момент се смееш на вицеви среде гробишта, а во следниот слушаш приказна што ти ја смрзнува крвта во жилите.
Чичко ми го подгрбави своето тело и продолжи да ја средува околината корнејќи ги израснатите тревки, а ние занемено ги напуштивме семејните гробишта, кои
утредента ќе бидат исполнети со луѓе, кои ќе си споменуваат за мртвите било низ доживеани ситуации со нив, било низ разговори водени насон.
@Извадок од „Шрапнел“, страници 133-135
Рекоа за романот: