Во четвртокот во прекрасниот простор во центарот на Скопје се отвори тематската изложба „Лица“, како осмо продолжение од серијалот „Несовршен простор“ кој во годиниве наназад континуирано го организира Здружението за култура „Транзен“. Втор пат по ред во галеријата „Метаноја“, а претходно во други градови низ Македонија, овој проект покажува конзистентност нудејќи преглед на најпотентното во моментов на домашната ликовна сцена, истовремено продуцирајќи и покажувајќи несомнен квалитет.
Ми се допаѓа кога ќе наидам на текст од добар познавач на материјата, напишан со срце. Во случајов се работеше за ФБ пост на страницата „Странски сликари во Македонија во периодот од 1850 до 1950“ на Влатко Милошевски, кој пролетта во Музејот на град Скопје ни приреди вистинско задоволство со неговата истоимена изложба за која, за жал, не стигнав да напишам ниту збор. Но, сигурен сум, ќе има други прилики во иднина.
Влатко шетајќи летово низ Охрид, наишол на одлична изложба, а импресиите несебично ги сподели со сите нас. Најавата велеше дека изложбата на Аница Китаноска насловена „Скаменети потези“ набргу ќе гостува и во Скопје, па кога го видов датумот, 8 октомври, со возбуда го чекав денот кога ќе ја посетам поставката на Старата железничка станица. Се разбира, го скокнав отворањето бидејќи не сакам формалности и говоранции, и рано наутро следниот ден се нацртав уште во 9 часот во музејот, каде чуварот чудно ме погледна, но љубезно ме однесе до изложбениот салон, и откако прашав, вети дека ако останал некој примерок од каталогот, ќе ми го донесе. Се заблагодарив и во следниот час се нурнав во убавините изложени на ѕидовите.
За време на престојот на Љубљанскиот филмски фестивал, имав среќа да бидам сместен веднаш спроти Словенечката кинотека. Ме израдува фактот што на мојата листа на посетени кинотеки, по легендарната париска, потоа прашката, унгарската, белградската, загрепската, сплитската… ја додадов и Словенечката кинотека. За задоволството да биде двојно се погрижија фестивалските организатори, кои мастеркласот на легендарниот грчки режисер Коста Гаврас го ставија токму во кинотечната сала, па во ист ден можев да уживам и во предавањето, а потоа и во актуелната изложба посветена на словенечкиот мајстор на подвижните слики, Карпо Година.
Во 2018 година „Времиња“ во галеријата „МКЦ“, две ипол години подоцна „Пасија“ во галеријата „Метаноја“, а синоќа „Вечнеење“ во двата салона „Империјал“ при КИЦ во Скопје. Никола Пијанманов со новата поставка на супериорен начин ја сублимира својата поетика и ликовна естетика, своите интереси и светогледот, своите перцепции и внатрешни превирања. Оваа неформална трилогија заокружена со „Вечнеење“ и не можеше да содржи друг наслов освен повикот за една духовна егзистенција со поглед кон небото, кон вечноста, поткрепена со насловниот каталошки цитат на данскиот „Или-Или“ филозоф Сорен Кјеркегор: „Во овој живот одлучуваш за својата вечност“. Или со своето делување ќе придонесеш кон појасно согледување на контекстот во кој живееме, или комформистички ќе гледаш отстрана и ќе мислиш дека уживаш во плодовите на хаотичноста. Пијанманов влечејќи поуки од второто, радикално го поинаквува и разобличува првото „или“.
Приказната сакаше да бидам на еднодневно пропатување низ Загреб, на пат кон писателската резиденција на Истра. Покрај кафето во едно од бистроата на поранешен „Трг Републике“, денешен „Трг Бана Јелачиќа“, решив времето да го потрошам конструктивно и да ја посетам изложбата во атрактивната галерија „Кловиќеви двори“. И не погрешив, иако ми требаа речиси две години за доживеаното низ текст и фотографии да го изнесам тука, на овие херојско-виртуелни страници полни со изненадувања. Но, никогаш не е доцна кога се работи за безвременска уметност, а особено за онаа на уметник како Густав Климт, чиј „Бакнеж“ ми е една од омилените слики. Но, во случајов, се работи за something completely different, што би рекле Монтипајтоновците 😉
На први март во Археолошкиот музеј во Скопје беше отворена изложбата „Нингјо“, по повод 30-годишнината од воспоставувањето на дипломатски односи меѓу Јапонија и нашата држава. Експонатите, избрани од колекцијата на Јапонската Фондација, патуваат низ целиот свет, а македонската публика ќе може да ужива во нив заклучно со 26 април.
Годината беше 2020, пандемијата сите не’ излудуваше, но Скопскиот џез фестивал си имаше редовно издание во Националната опера и балет во третата недела од октомври. Со маски и раздалечени бајаги еден од друг, проследивме неколку навистина возбудливи концерти, впрочем, како и секогаш кога се работи за институцијата СЏФ. По еден од нив, на враќање дома преку плоштад, Мартиновски на неколкумина од нас во групата ни соопшти дека за време на концертите, доколку е силно инспириран од музиката која ја слуша во моментот, го вади мобилниот телефон, и на една софтверска програма црта слики. Четири години потоа, Марта со своја изложба во МКЦ!
По просторната инсталација и перформанс насловен(и) „Гласови“ во синагогата во Братислава, и фотографската и видео инсталација со наслов „Мементо мори“ во Уметничката галерија во Куманово, Страхил М. Петровски го заокружува креативниот период во тековната 2023 година со мултимедијалната изложба „Фрагментирани реалности“ во салоните „Империјал“ 1 и 2 во Културно информативниот центар во Скопје. Ова е негово јубилејно, дваесетто самостојно претставување пред публиката, овој пат под кураторство на Маја Чанкуловска Михајловска.
Датумот први септември секогаш носел убавини и изненадувања. Едно од нив станува и изложбата „Ветар параклет“ на Димитрие Дурацовски во Националната галерија на Македонија, триесет и кусур години по неговото последно самостојно ликовно претставување пред јавноста. Каква возбуда!
Извадок од кураторскиот текст во непостоечкиот каталог за изложбата:
„Во напливот на модернистички употребни нешта и реди-мејд предмети, од сета таа затрупаност од сигнификантни постмодерни орудија околу нас, најчесто за една употреба, неодамна во нашиот град пристигнаа и електричните тротинети, кои како кучиња-скитници од комбија беа исфрлени во метрополата, со цел да му помогнат на граѓанинот за побрзо пребродување на саканата цел од точка А до точка Б.
