in 20th ZagrebDox International Documentary Film Festival by Igor Angjelkov
The broken wings of the cormorant serves as just one such motive and inspiration for the repeated flight of facing life’s challenges, according to Igor Angjelkov. Here, Igor diagnoses Petra Seliskar’s documentary that follows one woman’s long struggle against illness with bravery and humour.
Има една сцена во документарниот филм „Тело“ која ја сублимира целата филозофија на човековото постоење. Додека главните протагонисти шетаат крај прекрасното Преспанско езеро на југот од Македонија, Уршка пронаоѓа остатоци од крила на пеликан. Таа ги зема во своите раце и се прашува дека би можела да ги понесе како сувенир, како сеќавање на ова митско место на кое започнала нејзината болест, но кое истовремено и’ служи како одмор, како оддишка од долгиот процес на лекување низ кој поминува. Всушност, кога Уршка ќе го земе скршеното крило во своите раце, тоа како на невидлив начин да стана дел од нејзиното измачено тело со лекарства, како полека да почна да се вградува на нејзиниот грб, станувајќи интегрален дел од нејзиното битие, кое подготвено ги очекува следните животни предизвици, полна со енергија.
Вчера почина великанот на филмската уметност Вељко Булајиќ (1928-2024). Доживеа длабока старост, како што заслужува еден партизан. Во 2008 година беше гостин на „контраверзното“ издание на филмскиот фестивал „Браќа Манаки“, кој се одржа на релација Битола-Скопје. Имав можност да направам интервју со г-нот Булајиќ, кому секогаш му е драго кога се враќа во омиленото му Скопје. Токму тој беше „виновникот“ за филмот „Скопје 63“ кој одекна низ светот, и на нашиот град му го донесе потребниот публицитет и можност за помош од многу братски земји, после кој се крена како феникс од пепелта.
Откако го отвори осмото издание на „КинеНова“, двочасовниот филм на Асимина Предру деновиве имавме можност да го гледаме на редовниот репертоар на Кинотеката. Првиот долгометражен филм на грчката сценаристка и режисерка е совршен избор за отворање на фестивал во чиј фокус се дебитантските остварувања, а работата добива на тежина кога на ова ќе се надоврзе фактот дека во филмот се вложени средства и од македонските даночни обврзници, а покрај „Сектор филм“ од Скопје, како копродуценти се јавуваат и „ЗДФ“ и „Арте“ од Германија. Филмот чие снимање беше поддржано и од „Еуроимаж“, на ланското доделување на наградите за најдоброто во грчката кинематографија имаше дури седумнаесет номинации, а освои десет „Ириси“. Накратко, ова е најдобриот филм кај нашиот јужен сосед за 2023 година, кој на премиерата на Солунскиот филмски фестивал доби шест награди, вклучувајќи ја и онаа од здружението „ФИПРЕСЦИ“.
Синоќа бев позитивно испровоциран од ФБ постот на Оливера Ќорвезироска, која пред една декада беше една од ретките уредници кои со драго срце отстапуваа простор за филмски осврти во печатен медиум, за разлика од денешната ситуација, кога филмските рецензии тук-таму можат да се прочитаат на одредени портали, блог-страници и специјализирани „проекти“ кои ја третираат седмата уметност, а всушност се само начин за преживување на годината. Интересно, Ќорвезироска најпрво не го препорача филмот за гледање, и покрај потенцираната брилијантност на хрватскиот филм, актуелен добитник на три „Златни арени“ во Пула, а потоа се предомисли бидејќи вакво ремек-дело навистина мора да дојде до поширок круг на луѓе, бидејќи зборува за суштинските човекови проблеми. Впрочем, како што таа подоцна допиша во самиот пост: „Филмот отвора толку длабока тема за менталното здравје на „нормалните“ луѓе, за депресијата за која се молчи додека се зборува и се дере за триста глупости, додека неважното ни се наметнува како најважно, додека светот се распаѓа од погрешност во сите пори на општеството“. Право во центарот!
По преседанот што минатата година го направи Американската филмска академија, номинирајќи го македонскиот документарен филм „Медена земја“ во две категории, годинава тие ја повторуваат истата формула, со тоа што овој пат „секирата в мед“ му падна на романското остварување „Колектив“ на Александер Нанау, кој се надева дека ќе добие барем една статуетка во категориите „Најдобар филм од неанглиско говорно подрачје“ и „Најдобар документарен филм“. А зошто не и обете, како што нашата јавност очекуваше лани!?
Минатата недела во кафулето „Котур“ се случија пар проекции на документарниот филм „Туста“, а јас ја избрав онаа помирната, без свирка на „Тотално опуштање“ по прикажувањето на филмот како придружна содржина. Филмот кој својата светска премиера ја доживеа на минатогодишниот фестивал во Мотовун, и кој, откако го пропуштив на „Синедејс“, а потоа и во Кинотеката, каде македонските ко-продуценти Владимир Стојчевски и Горан Стојиљковиќ во декември организираа промотивна вечер исто така со свирка потоа, отидов со задоволство да го изгледам во срцето на градот заедно со уште седуммина почитувачи на ликот и делото на КУД Идиоти во таа пријатна скопска четврточна вечер, уживајќи во 100-минутната приказна преку која авторот Андреј Коровљев ни ја раскажа сторијата за легендарниот панк бенд од Пула, секако,со фокус врз Туста, „балканскиот Џо Страмер и Че Гевара“, вокалистот и фронтменот на култниот истарски бенд.
Во една дождлива пролетна мајска вечер, на средината од 9-то издание на Филозофскиот филмски фестивал, во полуполната кино сала на Кинотеката бевме во можност премиерно да го гледаме бугарскиот омнибус „8 минути и 19 секунди“ како дел од официјалната фестивалска селекција за наградите, која брои шест наслови од различни кинематографии, вклучувајќи го и овој. Во мојата последна книга со филмска есеистика „Филмски град“ поместена е рецензијата за еден од највозбудливите бугарски филмови во последнава декада, „Насоки“ на Стефан Командарев, а на минатогодишното издание на „КинеНова“ како селектор на филмовите во официјалната конкуренција меѓу конкурентите го вброив и мултинаградуваниот „Ага“ на Милко Лазаров. Кога на овие наслови ќе им се додадат уште неколку од надоаѓачката генерација на нови бугарски филмаџии, тогаш сликата е јасна – нашиот источен сосед во последно време доживува вистинска филмска ренесанса.
Дебитантскиот филм „Игла под прагот“ на црногорскиот режисер Иван Мариновиќ е уште еден доказ дека кога еден филмаџија ќе добие шанса за својот првенец, таа треба да ја искористи со снимање на фокусирана драма врз неколку ликови, кои ќе ги изгради до најмалиот детаљ. Токму тоа и го прави овој млад црногорски режисер, чиешто сценарио беше препознаено како голем потенцијал, за што беше поддржан на филмската работилница во Ерусалим во 2014 година, а потоа и на „Синелинк“ на филмскиот фестивал во Сараево. 
Читај повеќе
Селекцијата „СинеБалкан“ на Синедејс финишираше со српскиот филм „Ветер“ на режисерката Тамара Дракулиќ. По прилично темните приказни од балканските простори во изминатите денови, овој филм беше вистинско освежување, бидејќи изобилува со прекрасни кадри од Ада Бојана, крај легендарната плажа во Улцињ, каде престојуваат и фламинго-јата, како доказ дека Медитеранот си има свои скриени бисери кои, за среќа, сè уште опстојуваат како нечепнати еко-системи.
