Архива за категоријата: Книжевност

Како долгогодишен ко-сопственик и уредник во ИЛИ-ИЛИ, во оваа рубрика ќе се обидам да го претставам најдоброто во нашето издаваштво, но и интересот како писател за книгите кои ме воодушевиле и оние кои штотуку треба да ги откријам.

Чувството на победа и радост, но и на пораз и тага преку спортот како драгоцени животни искуства

„Чуден начин на додавање, силно и никому.“
Звонко Михајловски, спортски коментатор

Времето е облачно, со овде-онде понекој сончев зрак. Рана пролет, 13 април 1983 година. Градскиот стадион во Скопје е подготвен да ги прими сите љубители на фудбалот, кои дојдоа да го проследат натпреварот од 24 коло на Првата југословенска фудбалска лига помеѓу Вардар и Осиек. Иако навивавме за белградски Партизан, го сакавме и го поддржувавме и Вардар како наш, локален клуб, кој таа година, според дотогашниот развој на настаните, гледаше да заврши таму некаде, на средината од табелата, без амбиции за европските купови, но и без страв од испаѓање, бидејќи од претходната година на повидок беше една нова, интересна генерација, која во комбинација со „старите волци“, не би требало да има проблем со послабите од себе. А со подобрите, оние од големата четворка: Црвена звезда, Динамо, Хајдук, Партизан? Па, во Скопје секогаш беа можни изненадувања. Ќе видиме.

Читај повеќе

„Вистинска приказна“ на Лукијан од Самосата

Првиот превод од класичен јазик во издавачката дејност на ИЛИ-ИЛИ изискуваше да се отвори и нова едиција насловена „Арго“, која се надеваме дека во иднина ќе се збогати со уште многу наслови. „Виновник“ за оваа новина е книгата „Вистинска приказна“ на Лукијан од Самосата, во превод од старогрчки јазик на Светлана Кочовска-Стевовиќ.

Читај повеќе

Кибрит(и)

Пред пар години имав еден кибрит со ликот на Франц Кафка од музејот во Прага посветен нему. Можеби не е соодветен сувенир знаејќи дека омилениот ми писател починал од туберкулоза, но кибритот ептен ми значеше и постојано го полнев со нови чкорчиња, а кутијата издржа прилично долго пред да се изаби. Во тој период Марта (Владимир Мартиновски) кога ќе поминеше во ИЛИ-ИЛИ, редовно палевме цигари со кибритот, и раскажувавме приказни поврзани со ликот и делото на Кафка. Инаку, Марта е „спортски“ пушач, пали само во друштво. Имам другар што пали само на концерти, но тоа е друга приказна 😉

Читај повеќе

Кон романот „Под усвитеност“ од Димитар Солев

Поминаа шеесет и три години од излегувањето на еден од првите урбани романи во македонската книжевност, „Под усвитеност“ од Димитар Солев, кој авторот го напишал кога имал дваесет и седум години. Солев и’ припаѓа на средната генерација повоени македонски писатели кои со своите први дела ги поставиле темелите на новата, современа македонска литература во втората половина од дваесеттиот век. „Под усвитеност“ е негов прв роман, но втора издадена книга, по збирката раскази „Окопнети снегови“ од 1956 година. И во обете книги „тематската преокупација се случувањата за време на Втората светска војна во Скопје под окупаторската чизма, и судбината на младоста во него што изминува под сенката на тие четири години од царството на смртоносната стихија“, пишува Александар Спасов во поговорот кон прозните дела на Солев, по кои набргу следат и новата збирка раскази „По реката и спроти неа“ (1960) и вториот роман „Кратката пролет на Моно Самоников“ (1964), во кои од сеќавањата на воените години авторот преминува во книжевно третирање на современоста.

Читај повеќе

Книжевни импресии за „Шрапнел“

Поминаа осум месеци од излегувањето на „Шрапнел“, а како да помина цела вечност. Ќе се памети како роман во време на пандемија, или, пандемичен роман Минатиот месец „Шрапнел“ влезе во финалето за „Рациновото признание“, а претседателката на жирито, Катица Ќулавковва, на конференцијата за новинарите, набројувајќи ги финалистите, истакна „…и Игор Анѓелков, кој блеснува со еден прекрасен роман…“. Еве дел од импресиите на книжевните критичар(к)и и читателите во овој период, на кои сум им бескрајно благодарен за одвоеното време да ја прочитаат и да напишат нешто за неа:

Читај повеќе

„Кртот Ѕвездан“ од Николина Андова Шопова

Денес од печат излегува уште една книга за деца од ИЛИ-ИЛИ во едицијата „И ете приказна“. По добивањето на наградата „Роман на годината 2018“ за „Некој бил тука“, овој пат авторката Николина Андова Шопова се претставува со поема за најмладите, во која во главната улога е ликот од насловот, кртот Ѕвездан. За задоволството да биде комплетно се погрижи илустраторката Наталија Лукомска, како и Марија Смилевска, која дизајнерски го заокружи целиот проект.

Читај повеќе

„Свадби на животни и нешта“ од Раја и Георги Господинови

Утре од печат излегува новата книга во детската едиција „И ете приказна“ на ИЛИ-ИЛИ, соработката на Раја и Георги Господинови во сликовницата со приказни за мали и големи деца симпатично насловена „Свадби за животни и нешта“. По романите „Природен роман“ и „Физика на тагата“, како и збирките раскази „И се’ стана месечина“ и „Сите наши тела“, драго ми е што со ова издание ќе откриеме и едно поинакво лице на Господинов, кој со својата (во времето на создавање на книгата) шестгодишна ќерка успеале да направат многу симпатична книго-сликовница која се надевам дека ќе наиде на голем интерес кај читателите.

Читај повеќе

Романескниот крик пред замолчената историја

Книжевен есеј
пишува: Марија Ѓорѓиева Димова

„Нема книжевност без сеќавање, без минато и без носталгија: ако забораваш лесно, никогаш нема да напишеш ништо“. Миљенко Јерговиќ

„Прашањето не е само што се случило, туку прашањето е како дадениот настан е искусен, како е запаметен и како е пренесен врз наредните генерации“. Алеида Асман

Романот „Молчи со отворена уста“ (2019) на Снежана Младеновска Анѓелков е значајно книжевно остварување, не само со оглед на неговата парадигматичност во однос на одделни тенденции во современата проза (како на пример, интерполациите на автобиографскиот дискурс во книжевниот/романескниот текст или, пак, книжевниот/романескниот интерес за историјата), туку и со оглед на тоа што романот жанровски ја збогатува македонската книжевност, создавајќи еден интердискурзивен хибрид (1).

Читај повеќе

Песни 3 – Чарлс Буковски

Во овие несигурни Ковид-времиња, претпоставката е дека луѓе како Чарлс Буковски, со нивниот начин на живот кој го практикувале, на релација бар-дома-пиво-цигари-луѓе-жени-бар-виски-хиподром-жени-цигари… едноставно не би го издржале предизвикот. Вирусот е подмолен и сигурно би поставил стапица зад следниот агол токму за вакви човечишта како Буковски. Но, од друга страна, пак, зад нив останува делото, во случајов поезијата, која ако не на авторот, тогаш може да им помогне на други, непознати луѓе.

„Отсекогаш сум мислел дека пишувам за да се спречам себеси да не потонам, но се чини дека им помогнав на некои други луѓе“, изјави во една прилика стариот пес Буковски, и беше сосема во право. Следи избор од третата книга со песни, откако во изминатите неколку месеци уживавме во десетина од нив сместени во првите две изданија.

Читај повеќе

„Кога заминав од Карл Либкнехт“, расказ

Ирена, 21, Скопје, Македонија – Тирана, Албанија

Од „Карл Либкнехт“ во Скопје заминав лани, штотуку дипломирана на студиите по меѓународно право, со познавање на англиски, германски, француски и албански јазик, и без поинаква иднина. Сето време се пријавував на конкурси за работа, и во Македонија и во странство, и на крај ми беше понуден едногодишен проект во канцеларијата на една германска фондација во Тирана, Албанија. Фондацијата се труди во албанскиот правен систем да имплементира повеќе закони од законодавството на Европската Унија и работи пред сѐ на поврзување на албанското општество со соседните.

Читај повеќе