Архива за категоријата: Книжевност

Како долгогодишен ко-сопственик и уредник во ИЛИ-ИЛИ, во оваа рубрика ќе се обидам да го претставам најдоброто во нашето издаваштво, но и интересот како писател за книгите кои ме воодушевиле и оние кои штотуку треба да ги откријам.

Киберпанк

Отсекогаш сум бил љубител на научно-фантастичната литература. Можеби не сум прочитал онолку колку што сум сакал, но автори како Филип К. Дик и Вилијам Гибсон, барем до оние дела до кои можев да дојдам, ги прочитав и уживав во нив. Се разбира, тука се и филмот и стрипот како логично надоврзување на литерарната киберпанк предлошка, за комплетна експлоатација на жанрот до крајни конзумеристички граници. Деновиве наидов на прекрасни кибер-панк илустрации кои се дизајнирани од различни светски уметници и кои комплетно го доловуваат духот на овој популарен жанр, па инспириран од нив (ќе ги гледате низ текстот), решив да направам краток осврт кон значењето на кибер панкот во уметноста.

Artem Khorchev
Читај повеќе

„Глад“ од Кнут Хамсун

Читањето на одличните романи на Јун Фосе (Нобелова награда за 2023 година) ме натера да се навратам на делата на најголемиот скандинавски писател Кнут Хамсун (роден на 4 август 1859 година), почнувајќи токму од неговата дебитантска книга. „Глад” е револуционерен роман прв пат објавен во 1890 година. Ова дело се смета за книжевно отворање на 20 век и важи за извонреден пример на модерна литература водена од психологијата. Според Исак Башевис Сингер, „Хамсун во секој поглед е татко на модерната книжевност“.

Читај повеќе

„Уметник во гладување“ на Кафка

За многумина вљубеници во ликот и делото на Кафка, оти едното без другото не може, расказот „Преобразба“ е оној најпрепознатливиот во неговиот книжевен опус. Меѓутоа, постои и едно друго ремек-дело на кое денес ќе му обрнеме внимание. Тоа е расказот со провокативен наслов „Уметник во гладување“ (германски: „Ein Hungerkünstler“), кој премиерно е објавен во 1922 година во списанието „Die neue Rundschau“.

Читај повеќе

Библиотеката „Моќта на зборовите“ во Богота

Повеќе од 25 години, Хозе Алберто Гутиерез работел како возач на камион за ѓубре во главниот град на Колумбија. Во студените рани утрински часови, тој успеал да собере илјадници книги, претворајќи го својот дом во бесплатна јавна библиотека.

Читај повеќе

Кон романот „Ветрилиште“

пишува: Никола Пијанманов

„Зарем сме судени да умираме сами на ова парче земја? Зарем растеме нови генерации, кои едвај ќе чекаат да заминат од оваа пустелија?“ Овие прашања ги поставува Игор Анѓелков во најновиот роман „Ветрилиште“, а тие фучат како силен студен ветер низ листањето на неговото прозно дело. Празните предели и простори… сиви предградија. Таква е и мојата преокупација во сликарството на пејзажизмот. Ќе остане ли навистина овде жива душа, или како во последниот филм на Романецот Мунгиу, луѓето ќе исчезнат, а населбите ќе се наполнат со мечки и диви ѕверки од планините. Устите се затвораат полека, како да ги сошива времето, не толку стареењето, туку бесполезноста од нештата да се кажат од предолгото премолчување на зборовите. Атрофирале нашите усти и ја изгубиле својата најзначајна функција – да кажат нешто вистинито.

Читај повеќе

„Не влегувај во библиотеката“ од Алберто Риос

Библиотеката е опасна –
не влегувај внатре.
Доколку влезеш, знаеш што ќе се случи.
Таа е како продавница за миленичиња или пекарница –
секој пат кога ќе излезеш оттаму
држиш нешто во рацете.

Читај повеќе

Некролог

Горан беше вљубен до уши. Тајната ја делеше со малку другари, најмногу двајца, и тие беа негови сојузници кои правеа сè за да се оствари љубовта, да добие фидбек и од другата страна. Но, тоа, за жал, никако не се случуваше. Тој секое утро се будеше со мислата за неа, за прекрасната Миа со сини очи, остар поглед и прекрасна насмевка. Кога добро размисли, всушност, таа беше неговата прва вистинска љубов. Многу девојки од одделението потајно го сакаа, но Горан беше до уши вљубен во Миа од другото одделение, врсничка и сопатничка од другата, соседна училница.

Читај повеќе

„Левата рака на темнината“ од Урсула Легвин

На денешен ден пред седум години почина славната американска писателка Урсула Легвин (21.10.1929 – 22.01.2018). Таа се прослави со нејзините научно-фантастични дела сместени во универзумот „Ханиш“, како и со серијалот за „Земјоморието“ (Earthsea). Дебитираше во 1959 година, а нејзината книжевна кариера траеше речиси шеесет години, објавувајќи повеќе од дваесет романи и над сто раскази, покрај поезијата, книжевната критика, преводите и книгите за деца. Според добрите познавачи на СФ-литературата, нејзино клучно дело е „Левата рака на темнината“, на кое ќе се фокусираме во понатамошниот дел од текстот. Имав среќа во истото да уживам уште во 90-те години на минатиот век, кога во едно од последните интервјуа, Милан Младеновиќ (ЕКВ) на прашањето на новинарката да наведе омилена книга, го посочува токму овој роман.

Читај повеќе

Филип К. Дик, електричните овци и „Блејдранер“

Мојот омилен научно-фантастичен писател е Филип Киндред Дик (1928-1982). Во многу наврати во минатото сум пишувал за неговата поетика и значење, а повторното навраќање на неговите лик и дело е писмото што Дик го испратил до еден од продуцентите на филмот „Блејдранер“, неколку месеци пред неговата смрт. Во него писателот, кој зад себе остави 44 романи и 121 расказ, повеќето објавени во научно-фантастичните списанија, отворено зборува за неговите чувства, и затоа сметав дека е важно повторно, и по четири децении од неговата смрт, да се вратиме на темата “Блејдранер“, особено и поради тоа што најдобриот СФ филм на сите времиња во меѓувреме доби продолжение, а се планира и уште едно во годините пред нас.

Читај повеќе

Андреј Тарковски (4 април 1932 – 29 декември 1986)

На денешен ден пред триесет и осум години не’ напушти еден од најзначајните филмски режисери во минатиот век, Андреј Тарковски. Зад себе остави седум филмови, седум ремек-дела кои и ден-денес се задолжителна филмска лектира на многу универзитети ширум светот.

Читај повеќе