Кога повторно го препрочитувам Хенрик Ибзен, сфаќам колку овој норвешки автор бил сплотен со времето во кое живеел, а истовремено бил и надвор од него. Е па сега, одлучи се, си велам. Дилемите во однос на втората констатација ми ги разреши гледањето на претставата „Народен непријател“ во МНТ, драма која иако е напишана пред дури 140 години (сиц!), таа совршено кореспондира со времето во кое живееме (или подобро, живуркаме).
Вечерва во 19 часот во киното „Фросина“ при МКЦ беше изведен детскиот мјузикл на македонски јазик „Приказната за генијалната Матилда“, како дел од Фестивалот на детска креативност „Трамболини“. Препевот е на Весна Малинова, преводот на Јована Лалчевска, актерската игра на Радо Алексовски, а кореграфијата на Лара Иванова и Јована Спиркоска. Настапија членовите на Студиото за мјузикли за деца и младинци „Broadway JR“.
Масада е древна тврдина во јужниот дел на Израел, која се наоѓа на врвот од изолирана карпа во форма на плато, на источниот дел од Јудејската пустина, крај Мртвото Море, 20 километри источно од Арад. Историчарот Јосиф Флавиј во своите списи запишал дека Ирод Први Големиот изградил палата за себе на планината, и ја утврдил Масада во годините меѓу 37 и 31 година п.н.е. Тврдината била последното упориште на крајот од првата Еврејско-Римска војна, кога трупите на Римското Царство извршиле опсада и со месеци се обидувале да ја заземат. Оваа историска приказна завршила со масовно самоубиство на 960 луѓе – сикариски бунтовници и нивните семејства кои се криеле таму. Масада денес е едно од најпопуларните туристички места во Израел, и како значенски термин често метафорично се користи за храброст, одважност, издржливост, непокорност… Токму овие значење во својот актуелен драмски текст поставен во „Драмски театар“ во Скопје ги преиспитува Венко Андоновски, со фокус на прашањето за убиството и самоубиството.
Дали е добро воопшто да не се лаже, или понекогаш, кога за тоа налагаат околностите, да се пласираат т.н. „бели лаги“, особено кога се работи за деликатна ситуација во која може да се растурат долгогодишни пријателства и брачни заедници? Ова е основата на текстот „Лагата“ на Флоријан Зелер, кој во Македонскиот народен театар одлично функцинира на сцената благодарение на двојниот актерски тандем Јордан Симонов-Габриела Петрушевска и Оливер Митковски-Драгана Левенска.
Со поставувањето на текстот „Бесачи“ на современиот британско-ирски драматург и режисер Мартин Мекдона, нашиот театар може да се пофали дека одвреме-навреме знае да се прилагоди на современите светски текови. Едноставно, Мекдона е еден од најценетите современи драматурзи во светот, и да се има негов текст на домашната театарска сцена е потег за почит. И уште кога на ова ќе се додаде дека претставата е бомба, тогаш имате вистински погодок во целта.
Во вторникот вечер имавме прекрасна можност да присуствуваме на двоен настан во чест на славниот руски писател Антон Павлович Чехов. Во 19 часот во фоајето на Македонскиот народен театар се одржа промоцијата на книгата „Иванов, две верзии (1887/1889)“, а еден час подоцна ja гледавме и театарската претстава на сцената на МНТ, кој продукциски стои зад обете задоволства.
Годинашното издание на фестивалот „Млад Отворен Театар“ синоќа и официјално беше затворен со претставата „Евангелие по Ф.М. Достоевски“ на Српскиот народен театар од Нови Сад. Убава коинциденција, или уште подобро, програмска стратегија беше моментот фестивалот да се отвори и да се затвори со Достоевски. На стартот гостуваше Загрепскиот театар на младите со дводелната „Браќа Карамазови“ во режија на регионалната ѕвезда Оливер Фрљиќ, а синоќа во МКЦ гледавме фрагменти од делата на рускиот класик, во режија на Јернеј Лоренци. Очигледно, универзалните думи на Фјодор за човековата егзистенција, возвишеност и ништожност во ова (светско) лудило што ни се случува повторно се релевантни, како никогаш досега.
На најубавата сплитска плажа Бене, има една фина летна сцена под сенката на дрвјата, каде по цел ден пеат штурците, и каде во вечерните часови се одржува дел од програмата на 69 издание на „Сплитско лито“. Таму се одигра и претставата на ХНК (Хрватскиот народен театар од Сплит) според антологиското дело на американскиот писател Френсис Скот Фицџералд, „Големиот Гетсби“.
Има ли подобар начин од оној кога уметникот одговора со актуелно дело против галопирачката војна која се заканува дека ќе го уништи и онаа мала трошка добрина што останала во луѓето!? Важди Муавад во „Сите сме птици“ на површина ги вади сите нешта поврзани со темата „забранета љубов“ меѓу Евреин и Арапка, таа вечна провокација уште од античката драма, преку „Ромео и Јулија“ на Шекспир, па се’ до современието во кое живееме. Главен „виновник“ за нејзиното актуелизирање и на домашната театарска сцена е легендарниот Слободан Унковски, кој по долго време се враќа во МНТ за да ни приреди несекојдневно и актуелно театарско задоволство.
„Мислам дека имаме хит“, на времето велеше еден тип кој денес е во сосема поинаква улога, но можеби и не толку далеку од театарската. За еден театар е многу важно да има пар хит-претстави, но не оние кои служат за хахаха-хихихи (за тоа си постои театар „Комедија“), туку вистински интелигентни претстави за кои потоа уште долго ќе се зборува. Ми се чини дека комбинацијата Геновезе-Витошевиќ е добитна. Текстот на Геновезе е доволно провокативен, а режијата на Витошевиќ сосема паметна, и во тој случај, многу е веројатно дека крајниот резултат е – театарски хит!
