Од 15 до 20 октомври, по деветти пат, „КинеНова“ го нуди најдоброто од остварувањата на новите автори. Со провокативните дизајн и слоган „Што е прво? Филмот или приказната?“, предјубилејното издание на меѓународниот филмски фестивал низ богатите содржини исполнети со проекции, мастеркласови, работилници… ќе се обиде да го задржи нивото на провокативност кое отсекогаш претставувал негов квалитет.
Вест на месецот: еден од најдолго очекуваните филмови во последново десетлетие конечно може да се погледне во домашните кина. „Мегалополис“ на Френсис Форд Копола, и покрај сите главоболки што му ги создаде, и покрај сите пробиени рокови и еден куп потрошени долари (сто милиони!), по канската премиера во мај, есенва е главен наслов во кината ширум светот. И со право, бидејќи „стариот лисец“ се’ уште има што да каже на големото платно. Вообичаено крајот на годината нуди мегаломански проекти (се сеќаваме, „Опенхајмер“ и „Наполеон“ во претходната сезона), а „Мегалополис“ на Копола дефинитивно спаѓа меѓу оние по кои ќе се памети годината, иако на прва топка не изгледа така: широката публика баш и не го сака, критичарите се бајаги резервирани, но, за добрите дела само времето е релевантен судија.
Деновиве уловив една слика, еден кус кадар од филмот „Неподносливата леснотија на постоењето“ на Филип Кауфман од 1988 година, екранизација на истоимениот роман на Милан Кундера, и читајќи го тоа кусо обраќање на Тереза (Жилиет Бинош) до љубениот Томас (Даниел Деј Луис), си реков: „Драга Бинош, драг Кундера, не сте свесни колку сте (биле) во право“. 🙂
На актуелниот филмски фестивал во Сан Себастијан, кој трае до 28 септември, традиционално, на отворањето беше доделена највисоката награда „Филм на годината“ на меѓународното здружение на филмски критичари „ФИПРЕСЦИ“. Годинашен лауреат е грчкиот режисер Јоргос Лантимос за неговиот филм „Poor things“, кој имаше фестивалска проекција вечерта по доделувањето на ова значајно признание.
На штотуку завршеното 15-то издание на „Македокс“, наградата „млад кромид“ за најдобар дебитантски документарен филм ја доби „Баломанија“ на Сисел Морел Даргис. Филмот на данската режисерка се издвои од останатите со својот квалитет, и беше единствен наслов кој фигурираше во мојата и во листите на Маел Генгес и Воутер Јансен, како членови на жирито кое одлучуваше за оваа престижна награда. Се разбира, со колегите на долго и на широко дискутиравме за сите филмови во одличната селекција составена од девет први или втори остварувања на младите режисери, но „Баломанија“ со својата позитивна енергија ни ги освои срцата.
На последното издание на „Загребдокс“, освен актуелните филмови од регионалната, европската и светската кинематографија, организаторите се погрижија публиката да биде во тек и со курентните остварувања во музичката документаристика. Ревијалната селекција необременета со фестивалски награди понуди неколку остварувања во кои главните улоги ги толкуваа Ју група, Култур шок, Џоан Баез, Ник Кејв и Брдеј парти, Рјичи Сакамото… Како фестивал во фестивал! Најголема беше возбудата околу проекцијата на филмот „Ryuichi Sakamoto: Opus“ на Нео Сора, бидејќи авторот на овие редови не знаеше ништо за овој проект, не сакајќи да прочита ниту ред и во богатиот фестивалски каталог, одејќи сосема ослободен и подготвен за изненадување. И го доби – во сиот свој сјај!
Ударниот термин во последните две вечери на „Загребдокс“ (14-21 април) беше резервиран за проекција на актуелниот документарен филм „The Birthday party: Mutiny in Heaven“ на режисерт Ian White. Приказната за матичниот бенд на Ник Кејв предизвика голем интерес кај фестивалската публика, и обете проекции беа исполнети речиси до последното место. Присутни беа луѓе на различни возрасти, од оние во средни години кои веројатно растеле и созревале со музиката на Кејв, до младинците кои можеби токму ова лето за прв пат ќе присуствуваат на некој негов концерт во рамките на актуелната турнеја. Набојот во воздухот постоеше, време беше кино-екранот да експлодира!
Има толку моќни кратки филмови, но ретки се оние кои потоа остануваат во сеќавањата. Еден од нив сигурно е францускиот „Црвениот балон“ на режисерот Алберт Ламорис, кој не се заборава лесно. Добитникот на „Златната палма“ во Кан за најдобар краток филм, на 30-тото доделување на „Оскарите“ ја доби наградата за најдобро оригинално сценарио, иако во него речиси и да нема дијалози. Тоа се’ уште е единствениот краток филм кој ја добил оваа престижна награда на Американската филмска академија.
in 20th ZagrebDox International Documentary Film Festival by Igor Angjelkov
The broken wings of the cormorant serves as just one such motive and inspiration for the repeated flight of facing life’s challenges, according to Igor Angjelkov. Here, Igor diagnoses Petra Seliskar’s documentary that follows one woman’s long struggle against illness with bravery and humour.
Има една сцена во документарниот филм „Тело“ која ја сублимира целата филозофија на човековото постоење. Додека главните протагонисти шетаат крај прекрасното Преспанско езеро на југот од Македонија, Уршка пронаоѓа остатоци од крила на пеликан. Таа ги зема во своите раце и се прашува дека би можела да ги понесе како сувенир, како сеќавање на ова митско место на кое започнала нејзината болест, но кое истовремено и’ служи како одмор, како оддишка од долгиот процес на лекување низ кој поминува. Всушност, кога Уршка ќе го земе скршеното крило во своите раце, тоа како на невидлив начин да стана дел од нејзиното измачено тело со лекарства, како полека да почна да се вградува на нејзиниот грб, станувајќи интегрален дел од нејзиното битие, кое подготвено ги очекува следните животни предизвици, полна со енергија.
