Архива за месец: септември 2020

Романескниот крик пред замолчената историја

Книжевен есеј
пишува: Марија Ѓорѓиева Димова

„Нема книжевност без сеќавање, без минато и без носталгија: ако забораваш лесно, никогаш нема да напишеш ништо“. Миљенко Јерговиќ

„Прашањето не е само што се случило, туку прашањето е како дадениот настан е искусен, како е запаметен и како е пренесен врз наредните генерации“. Алеида Асман

Романот „Молчи со отворена уста“ (2019) на Снежана Младеновска Анѓелков е значајно книжевно остварување, не само со оглед на неговата парадигматичност во однос на одделни тенденции во современата проза (како на пример, интерполациите на автобиографскиот дискурс во книжевниот/романескниот текст или, пак, книжевниот/романескниот интерес за историјата), туку и со оглед на тоа што романот жанровски ја збогатува македонската книжевност, создавајќи еден интердискурзивен хибрид (1).

Читај повеќе

Песни 3 – Чарлс Буковски

Во овие несигурни Ковид-времиња, претпоставката е дека луѓе како Чарлс Буковски, со нивниот начин на живот кој го практикувале, на релација бар-дома-пиво-цигари-луѓе-жени-бар-виски-хиподром-жени-цигари… едноставно не би го издржале предизвикот. Вирусот е подмолен и сигурно би поставил стапица зад следниот агол токму за вакви човечишта како Буковски. Но, од друга страна, пак, зад нив останува делото, во случајов поезијата, која ако не на авторот, тогаш може да им помогне на други, непознати луѓе.

„Отсекогаш сум мислел дека пишувам за да се спречам себеси да не потонам, но се чини дека им помогнав на некои други луѓе“, изјави во една прилика стариот пес Буковски, и беше сосема во право. Следи избор од третата книга со песни, откако во изминатите неколку месеци уживавме во десетина од нив сместени во првите две изданија.

Читај повеќе

„Старецот и момчето“ на Доменико Гирландаио

Стереотипот кој го следи сликарството вели дека вообичаено е пожелно да се портретираат убави луѓе. Меѓутоа, историјата на сликарството одвреме-навреме излегувала од зададените рамки. Најрепрезентативен случај е средновековното ремек-дело „Старецот и момчето“ на Доменико Гирландаио од 1490 година, кое денес е дел од богатата ренесансна ризница на музејот Лувр во Париз.

Читај повеќе

Кон „ТМ“ на Ивица Димитријевиќ и Мартин Иванов

На актуелниот „Синедејс“ имавме можност да присуствуваме на скопската премиера на филмот „ТМ“ на веќе докажаниот тандем Димитријевиќ-Иванов. По нивниот прв самостоен проект „Копање“ од 2018 година, релативно бргу, тие ни подаруваат нов „no budget“ филм, на кој може да му позавидат многу домашни автори. Филмот е скапа играчка, но кога финансиите ќе го анулираат ентузијазмот, резултатот на големото платно е далеку од задоволувачки. Спротивно на тоа, (секако, не секогаш, но) кога работите со ентузијазам и со љубов кон филмската уметност, притоа добро владеејќи го филмскиот занает, резултатот на крајот од денот е неизбежен.

Читај повеќе

„Кога заминав од Карл Либкнехт“, расказ

Ирена, 21, Скопје, Македонија – Тирана, Албанија

Од „Карл Либкнехт“ во Скопје заминав лани, штотуку дипломирана на студиите по меѓународно право, со познавање на англиски, германски, француски и албански јазик, и без поинаква иднина. Сето време се пријавував на конкурси за работа, и во Македонија и во странство, и на крај ми беше понуден едногодишен проект во канцеларијата на една германска фондација во Тирана, Албанија. Фондацијата се труди во албанскиот правен систем да имплементира повеќе закони од законодавството на Европската Унија и работи пред сѐ на поврзување на албанското општество со соседните.

Читај повеќе

Музеј „Пеги Гугенхајм“ во Венеција

Синоќа заврши 71-то издание на Венециската Мостра, каде престижниот „Златен лав“ го доби американската драма „Nomadland“ на кинеската режисерка Клои Жао. Но, овој пат нема да правиме кавер на случувањата на најстариот филмски фестивал во светот, туку ќе одиме на едно заедничко патување во светот на уметноста, благодарение на репрезентативниот музеј „Пеги Гугенхајм“ сместен на „Grand canal“ во најмагичниот град на планетата.

Читај повеќе

Преспа како носталгија, реалност и потенцијал

„Немој во Охрид, хаотично е!“ беа советите кои ги слушав од пријателите и оние кои ги читав на социјалните мрежи. Како да се работеше за некој преспански заговор против Охрида града 🙂 Така, единствена алтернатива за летен одмор, кога веќе границите се затворени, остана Преспа. Веднаш се вратија сеќавањата на безгрижните 80-ти години од минатиот век, на Претор, Крани, Асамати… Којзнае како е сега таму преку лето? Но, во предел во кој фигурираат имиња како Подмочани, Дупени, Стење, Змиски остров – мора да е весело.

Читај повеќе

„Сплавот Медуза“ на Теодор Жерико

Најпосетена и најфотографирана слика во „Лувр“ дефинитивно е „Мона Лиза“ на Леонардо да Винчи. Дури и не може да се пристапи до неа од гужвата која ја создаваат Азијатите, кои штракаат на дистанца од неколку метри од неа со своите мобилни и фотоапарати. Но славниот париски музеј крие уште многу вредни дела кои треба да се видат во живо. Едно од нив е „Сплавот Медуза“ на генијалниот Теодор Жерико.

Читај повеќе

Прецизна вивисекција на генерацијата родена во ’70 и некоја

(Кон „Шрапнел“ од Игор Анѓелков, Скопје: Или-или, 2020)
пишува: Ана Мартиноска

Новиот роман на Игор Анѓелков „Шрапнел“ се чита лесно, барем онолку колку што е тоа случај и со неговите раскази, претходните два романи „Крај-пат“ (Или-или, 2010) и „Фото синтеза“ (Или-или, 2013) или бројните филмски, музички или книжевни критики. И овој пат Анѓелков продолжува да пишува искрено, ненаметливо, едноставно во најпозитивната смисла на тој збор, или ако ја употребиме одредбата на Јакимовска – нормално. „Под „нормално“ подразбираме дека дур го читате не се чувствувате како некој да ви се додворува, како да сака нешто да ви „продаде“, како да ве матка, како да се прави паметен, како да не знае кај тера. Човекот си ја раскажува својата приказна, и тоа е тоа. Таква базична чесност во пристапот кон пишувањето е она што го нарекуваме јунаштво.“ (Јакимовска, 2011: без пагинација, веб)

Читај повеќе

„На враќање“ од Фросина Пармаковска

А јас ги отворам очите за да ја запаметам таа последна слика и гледајќи некаде низ прозорецот, пишувам со рацете на кои тогаш не им требаат очи. Утрото без да ме предупреди и без да се збогува, одамна беше заминало, а јас сум бескрајно среќен и исполнет од сите места на кои што бевме, целиот свет што ни припаѓаше и можевме да го изменуваме дотолку да уништуваме натрапници и да оживуваме трупови на умрени објекти со помош на големи историски личности. Не можев ништо повеќе да посакам и за ништо не можев да се пожалам. Како да патував на летечки килими што можат секаде да ме однесат, каде и да посакам.

Читај повеќе