„We could be heroes just for one day“, David Bowie
Архива за категоријата: Стрип
Уште од мали нозе читам стрипови. Во поранешна Југославија, секако, ги сакав јунаците на Бонели, а денес, кога Деветтата уметност е на зенитот од својот развој, љубопитен сум за многу различни нешта. Сепак, две работи се константи: никогаш не се „навлеков“ на Алан Форд како многумина на овие простори, а Корто Малтезе е мојата идеална претстава за омилен стрип (анти)херој.
Ник Кејв – модерна музичка икона! Издава албуми, компонира музика за филмови, концертира онлајн за време на пандемијата, постојано е на светска турнеја, свири на сите континенти, го обожаваат сите генерации… Едноставно, го има насекаде. Дури се појави и едно „меме“ на кое со кесите в раце, додека се враќа од драгстор, наводно на сред тротоар и’ пее на саканата „This is a shoping song…“ 🙂 Од 2017 година неговата приказна за патот до успехот може да се прочита и во рамките на деветтата уметност благодарение на германскиот автор Рајнхард Клајст. Се сеќавате на момакот што го потпиша и „Стармен“ за Дејвид Боуви, кој го издадоа Бункерци, а за кој имав чест да го напишам предговорот, нели. Токму неговото име ми беше гаранција дека стрипот е лудило. И навистина е.
Кога конечно ќе се најдете покрај море, особено ако тоа е Јадранското, кое буди многу спомени, но и создава нови, тогаш сите нешта си доаѓаат на место. Еве како морското синило инспирираше краток „блиц-стрип“ со алузија на една од најубавите музички теми во 20 век, химната на Joy Division. Почитувајќи го изразот на омилениот Хуго Прат, стрипот беше исклучиво црно-бел, но подмладокот инсистираше тој да добие боја, затоа што, во спротивно, нема да асоцира на море. Сосема се сложив, и ете, бидна 😉
Велат дека ако во едно општество не е развиен хуморот и потсмевањето со самите себе, тогаш не ја бива работата. Карикатурата ја врши токму таа функција – огледало во кое се гледаме сите ние, собрани во едно трло и водени од „демократијата“. Порано во весниците една од редовните рубрики беше резервирана токму за карикатуристите. На тој начин се прославил и американскиот илустратор Гери Ларсон, еден од моите омилени поради фантастичниот и прониклив хумор кој ни го дава само во еден цртеж, проследен со минимален коментар. На фан страната на Фејсбук насловена „The Far side“ (според неговата истоимена книга) може да се најдат еден куп генијални карикатури не само од Ларсон, туку и од неговите колеги Марк Паризи, Дејв Блажек…), кои, се надевам, слатко ќе ве изнасмеат. Ова е мојот избор 😉
Квантитативно скромно, но квалитативно вредно и сугестивно, „Бункерци“ веќе пет години ја трасираат својата издавачка патека со неколку стрип-изданија на македонски јазик во едицијата „Апсолутни почетници“. Сосема логично беше вака симпатично насловената едиција во своите пазуви да го вдоми и прекрасниот стрип на мајсторот Рајнхард Клајст, со чиј „Олимписки сон“ и почнаа да ја градат нивната стрип-бајка. Германскиот автор својата интернационална препознатливост ја достигна токму со графичките романи посветени на музичките ѕвезди како Елвис Присли, Џони Кеш, Ник Кејв… меѓу кои најновото дело, издадено лани, му го посвети на најголемата поп икона на 20 век, што значи дека во рацете држите прилично тазе производ.
Како дел од чествувањето на стогодишнината од раѓањето на Славко Јаневски, периодов во книжарниците е актуелно стрип изданието „Улица“ од Матеј Богдановски, работено според првата истоимена повест на писателот, и воопшто, во македонската повоена книжевност. Радува фактот што стрип културата кај нас во последниве десетина години граби напред со квалитетни изданија, а особено тоа што со „Улица“ почнуваат да се истражуваат и спојуваат и двете блиски уметности меѓу себе, книжевноста и стрипот.
Во изминатиот период се случија еден куп настани во Барселона: демонстрации, апсења, борба за независнот, анархија… иако градот и понатаму си функционира како туристичка мека број еден во Европа. Сето ова ме потсети на еден легендарен стрип насловен „Барселона в зори“ кој деновиве повторно го препрочитав, и сфатив дека иако во него приказната се случува пред еден век, многу нешта се’ уште се исти. Сторијата базирана врз вистински настани, потпишана од сценаристот Хуан Антонио де Блас, а графички обликувана од легендарниот цртач Алфонсо Фонт, не’ навраќа кон настаните на 08 ноември 1923 година и обидот за пуч на Хитлер. Во време кога десничарите во многу европски земји се’ повеќе доаѓаат до израз, овој стрип албум лиценцно издаден пред десет години од белградската издавачка куќа „Весели четвртак“ повторно е актуелен.
Како гром од ведро небо делуваше информацијата дека филмот „Џокер“ е победник на Венециската Мостра во септември. Фестивалот со најдолг стаж во светот на годинашното издание во официјалната трка за „лавовите“ ги имаше филмовите на имињата како Роман Полански, Рој Андерсон, Стивен Содреберг, Атом Егојан, Хироказу Корееда, Оливие Асеје… Се’ име до име во филмскиот свет, кои иако честопати биле лауреати во минатото, секако дека не мора да значи како некое непишано правило дека нивните нови остварувања мораат повторно да се закитат со некоја значајна фестивалска награда. Ова го пишувам пред се’ поради значењето на филмскиот фестивал во Венеција, кој отсекогаш држел до своето реноме, не потклекнувајќи пред надоаѓачката и заканувачка комерцијализација на сите нешта низ светот, особено на филмот како таков. И ако Берлиналето во последнава деценија ептен забега во авангарда, наградувајќи филмови за кои ниту самите автори не знаеле што сакаат да постигнат, а Кан отсекогаш ја следел линијата на помал отпор наградувајќи веќе проверени филмски имиња, барем кога станува збор за главните „палми“, тогаш Венеција беше и остана островот на кој филмската уметност отсекогаш е качена високо, на самиот врв од пиедесталот.
На почетокот од месецов, поточно, на 02 октомври, колегите од стрип книжарницата „Бункер“ ја продолжија својата неодамна започната издавачка дејност, и пред љубителите на деветтата уметност го претставија своето второ издание едноставно насловено „Легендите на Тур де Франс“. Автор е Холанѓанецот Јан Клејне, кој на супериорен начин ни го претставува историјатот на славниот велосипедистички круг околу Франција, почнувајќи од зародишот на идејата па се’ до модерниве времиња, кога овој спорт сериозно го потресоа допинг скандалите.
Најпознат настан од областа на културата во Драма е Фестивалот на кратки филмови, кој годинава се одржува по 42 пат. Но, со своето прво издание и големиот интерес пред се’ од младите уметници и љубители на деветтата уметност, Стрип фестивалот има тенденција да стане традиционален и на едно место да ги собира како домашните, така и интернационалните стрип уметници. На неколку локации низ градот се поставени табли од грчките стрип мајстори од старата и новата генерација, како и оние на годинашните специјални гости од Италија. Еве ги стрип-таблите поставени во Археолошкиот музеј на тема – Втора светска војна:
Еве еден одамна објавен текст кој секогаш ќе биде релевантен за читање, бидејќи како одминува времето, светот се’ повеќе се менува (на лошо), а без Корто Малтезе во него, тој од ден на ден останува и без смисла. Неговиот автор, Хравтот Игор Штикс, е писател со меѓународно реноме, чиј роман „Столот на Елијах“ (ИЛИ-ИЛИ, 2007, превод: Деспина Ангеловска) во Македонија предизвика голем интерес и тиражот беше прилично бргу распродаден.
Не знам оригинално во кој медиум е објавен овој текст за Корто, а јас го преземам од е-магазинот „Блесок“ на покојниот Игор Исаковски (во превод на Ана Димишковска – Трајаноска), објавен во бр. 34 на 01 септември 2003, што претставува уште една убава симболика. Многу, многу драг текст за мене. Уживајте 😉
Кога Корто имал десет години, живеел во Кордоба со мајка си, шпанска Циганка, прочуената Ниња Гибралтарска, и со татко си, британски морнар. Едно попладне, мајчината пријателка Амалија посакала да ја прочита судбината на детето од неговата дланка. Со ужас забележала дека Корто воопшто не ја поседува линијата на среќата. Со цел да го надополни тој сериозен пропуст на природата и да одговори на оваа, можеби прва провокација на судбината во неговиот случај, момчето во истиот час посегнало по татковиот брич и си врежало долга и длабока линија на среќата која од тој миг ќе ја краси неговата дланка. Така, се тврди, почнале животните перипетии на овој знаменит морнар со обетка во левото уво, авантурист и анархист, според некои – непоправлив меланхолик и романтичар, а според други – обичен криумчар и гусар.
