Архива за категоријата: Книжевност

Како долгогодишен ко-сопственик и уредник во ИЛИ-ИЛИ, во оваа рубрика ќе се обидам да го претставам најдоброто во нашето издаваштво, но и интересот како писател за книгите кои ме воодушевиле и оние кои штотуку треба да ги откријам.

„Род“ од Миљенко Јерговиќ

„Род“ на Миљенко Јерговиќ е книга составена од повеќе целини – романи, документи, раскажувачки скици, фрагменти – во кои се менуваат фикционални и нефикционални делови и на совршен начин се мешаат реалното и измисленото. Со многу автобиографски елементи Јерговиќ во „Род“ ја испишува сагата за семејството на Карло Штублер, неговиот прадедо. Ова е книга во која авторот низ судбината на сопственото семејство зборува за цел еден век на Средна Европа и на Балканот, роман кој како железница ја вмрежува епохата и различните краишта, земјите кои се менуваа, историјата која беше немилосрдна. Од прадедо му и почетокот на XX век до денешницата на авторот и неговата судбина, „Род“ претставува opus magnum на Миљенко Јерговиќ.

Читај повеќе

„Малите прсти“ од Филип Флоријан

Дејствието на романот „Малите прсти“ на Филип Флоријан, окарактеризиран како дело со оригинален, нов јазик, се случува во еден малечок град во Романија, во кој е откриена масовна гробница покрај една римска тврдина. Прашањето кое сите си го поставуваат е дали се работи за жртви на средновековието, или за безимени мртви од времето на комунизмот? Младиот археолог Петруш решава да ги преземе работите во свои раце и да ја расветли мистеријата која сите ги измачува. Во кратки црти, во овој возбудлив роман од двесте страници авторот успеал на едно место да ги спакува вистинската историја, верскиот аџилак, водењето на кривична постапка, рецептот за печење на гулаби, и секако, љубовната приказна. Антологиски!

Читај повеќе

„Првобитните нешта“ од Бруно Виејра Амарал

Во својот прв роман „Првобитните нешта“, Бруно Виејра Амарал се навраќа во замисленото маало Амелија, кое се наоѓа на јужниот брег на реката Тежо, во Вале да Амореира, во регионот Сетубал, кадешто самиот тој пораснал, и од каде што секојдневно го гледал градот Лисабон, токму отаде брегот од другата страна на Тежо. Имено, делото комуницира со биографијата на Амарал, но, самото по себе не е автобиографско.

Читај повеќе

Кон романот „Малите прсти“ од Филип Флоријан (ИЛИ-ИЛИ, 2017)

Сте размислиле ли некогаш зошто ви служат малите прсти на екстремитетите? Што се’ можете или не можете да направите со/без нив? Филип Флоријан во неговиот наградуван роман „Малите прсти“ (2005) само Ве заскокоткува на оваа тема, бидејќи неговата книга е се’ друго, освен возвишена Ода за ‘малите прсти’. Повеќе би рекол дека симболиката не’ води кон „малите луѓе“, кои во „малото гратче“ во Романија се пред епохално откритие, кое преку туризмот може да им го заживее местото: имено, крај старите римски ископини одеднаш на виделина излегуваат стотици неидентификувани коски, на кои не им се знае потеклото. За драмата да биде поголема, двојството е како и името на нашата издавачка куќа: тие потекнуваат ИЛИ од римско време (можеби и од средниот ве), ИЛИ им припаѓаат на политичките жртви на комунизмот од 50-те години на 20 век, скриени во тајна гробница која, еве, по половина век, ја отркива својата тајна. За комедијата да биде уште поголема, за конечен суд се повикуваат петорица Аргентинци, кои, пак, покрај својата несомнена професионалност, ја откриваат и неизбежната убавина на балканската крчма.

Читај повеќе

Кон романот „Првобитните нешта“ од Бруно Виејра Амарал (ИЛИ-ИЛИ, 2017)

Првата асоцијација кога ќе се спомене португалската литература е Нобеловецот Жозе Сарамаго. Човекот кој доживеа длабока старост постојано пишувајќи прекрасни дела кои го воодушевија светот и ја претставија Португалија од сосема поинаков агол, сосема заслужено, по неговата смрт, доби книжевна награда која го носи неговото име. Токму таа награда неодамна ја доби и младиот португалски писател Бруно В. Амарал, истовремено добивајќи го и признанието за еден од десетте „Нови книжевни гласови на Европа“ за 2016 година. Овој талентиран момак во сабота го имаме во Скопје, а повод е преводот на неговиот дебитантски  роман „Првобитните нешта“, кој да звучи милозвучно од португалски на македонски јазик, сесрдно се потруди Наташа Сарџоска. И не само тоа. Ова е негов прв превод воопшто во светот. 
 
 

Читај повеќе

Задруга

(документаристичка приказна)

На покана на мојот драг пријател Владимир Јанковски, и на обострано големо задоволство, и оваа приказна стана дел од збриката раскази која навлегува во темата за ‘Другиот’, нешто што интелектално ме провоцира со години наназад, иако по прифаќањето за создавање на истата и’ претстоеше обмислување, пишување, оживување… За нејзиното присуство на овие страници пред се’ е заслужен Благоја Иванов, кому и му го посветувам овој мој краток ракопис, пишуван по  неколкугодишна апстиненција, чувствувајќи дека ова враќање на страниците од бела хартија кои треба да бидат испишани со безброј зборови и значења, е добар мотив конечно да седнам и да го напишам мојот следен роман, кој долго го пишувам во главата, но никако да го оформам во конкретен текст.

Читај повеќе

„ГОТЛЕНД“ од Мариуш Шчигел

Готленд“ е трогателна приказна за критичкиот ум под стегите на комунистичкиот режим, соочен со апсурдни ситуации, додека приватниот живот перверзно бил искористуван од властите, со цел да биде замолчен.

Главните ликови на „Готленд“ се: основачот на познатата фабрика за чевли „Бата“, славниот естраден пејач Карел Гот, љубовницата на нацистот Гебелс, скулпторот на најголемиот споменик на Сталин во светот, внуката на Кафка, која им го давала своето име на користење на автори ставени на црна листа во комунистичкиот режим за да може и понатаму да издаваат, младото момче кое се самозапалува по угледот на Јан Палах, 30 години по неговата смрт, познатиот чешки драматург Јан Прохаска и многу други.

Читај повеќе

„Аквариум“ од Кристина Тот

Во овој роман сите се сираци. Девојчето посвоено кон крајот на четириесеттите (Ромче посвоено од Евреи што го преживеале Холокаустот), нејзините воспитувачи, родителите, нејзиното дете и сопругот, сите роднини и познајници: сите без исклучок недостатокот на љубов го сметаат за единствена прифатлива состојба што можат да ја доживеат. Луѓето си го живеат својот живот во една трошна галерија на една зграда со излупени ѕидови и мириси на варила, тука се борат за живот, на дофат на бедата и оддалечени светлосни години од животот што го замислуваат како нормален. Сепак, задушените емоции понекогаш избиваат и на тие точки се менува нивниот живот. Тој потиштувачки, тесен, но истовремено и проѕирен свет го преставува аквариумот.  Читај повеќе

„ЈУГОСЛАВИЈА, МОЈА ДЕЖЕЛА“ од Горан Војновиќ

„Југославија, моја дежела“ раскажува за триесетгодишниот Владан Боројевиќ, кој со својата мајка живее во љубљанскиот кварт „Фужине“, метафора за „Југославија во мало“, место кое постојано се менува и добива нов облик. Тој преку Интернет дознава дека неговиот татко, поранешен офицер на ЈНА, не е мртов, како што му кажала неговата мајка пред седумнаесет години. Владан, кој е дете од мешан брак, веднаш тргнува на патување низ бившите југословенски републики за да ја дознае вистината за сопствениот татко и неговото семејство. На тоа патување, Војнович на прекрасен начин успева попатно да ги протне големите прашања за смислата на војната, семејството, жртвувањето, отуѓувањето… Насловот на романот е мотивиран од популарната парола во осумдесетите години во Словенија, која гласи: „Словенија, моја дежела“.

Читај повеќе

„Календарот на Маите“ од Зоран Фериќ

„Календарот на Маите“ е роман за љубовта, но и за староста, за минливоста на времето. За насловот, авторот бил инспириран од романот „Под вулканот“ од англискиот автор Малколм Лаури, кој зборува за елиптичноста и релативноста на времето и во него впишаните животни судбини. Календарот е симбол на двојственостa што времето во својата минливост, во своето течение и во новото започнување, секогаш ја подразбира. Во верзијата на Фериќ тоа е приказна која жанровски покрива разнолико подрачје, тоа е семејна сага, љубовен, еротски, општествен роман, роман за убавината и за ужасот, за сѐ она што на овој или оној начин го дефинира животот на човекот. Или да се „заузди“ смртта, што е еден од лајтмотивите на Фериќ.  Читај повеќе