„We could be heroes just for one day“, David Bowie
Архива за категоријата: Книжевност
Како долгогодишен ко-сопственик и уредник во ИЛИ-ИЛИ, во оваа рубрика ќе се обидам да го претставам најдоброто во нашето издаваштво, но и интересот како писател за книгите кои ме воодушевиле и оние кои штотуку треба да ги откријам.
По одличното дебитантско остварување од 2006 година, збирката раскази „КРОТКИ ПРИКАЗНИ” во издание на “ИЛИ-ИЛИ”, која наиде на одличен прием кај домашните читатели, Игор Анѓелков реши да влезе и во романсиерските води со својот прв роман со интересен наслов, „КРАЈ-ПАТ”, и поднаслов “off the road приказна”. Романот раскажува сторија инспирирана од филмовите, музиката, литературата, и секако, стриповите, и затоа не случајно честа да ја креира насловната страна му припадна на маестро Игор Јовчевски.
Ракописот OFF THE ROAD на Игор Анѓелков, „краткиот роман“ како што си го дефинира самиот автор, е прозен текст по мерка на времево во кое живееме, но и по мерка на моментниот книжевен контекст во Македонија, па и пошироко. Настрана од големите приказни и големите, одамна пробиени и редовно одржувани и обновувани книжевни патишта, OFF THE ROAD си прави своја функционална наративна заобиколница, актуелизарајќи ги малите нешта, личните сообраќајници кои несомнено водат до истата цел – добра книга.
Текстот со кој настапи промоторката Оливера Ќорвезироска на промоцијата на деби книгата „Кротки приказни“ во ИЛИ-ИЛИ, во тогашниот Центар за култура „Мала станица“:
Првпат кога ги прочитав расказите на Игор Анѓелков, беа КРАТКИ, вторпат – КРОТКИ. Патот од КРАТКИ до КРОТКИ во овој случај беше пат од ракопис до книга, од A до O, од неутралнa дескрипција до поетичка ознака – досетлива, но и функционална и, што е особено важно, соодветна на она што стои зад неа – дваесетината раскази кои почнуваат со број, завршуваат со наслов – непретенциозен, најчесто еднозборен (од 22 расказa сосе нултиот, 4 наслови имаат по два збора, или 5,5 % се двозборно насловени, а 94,5 % имаат еден збор за наслов). Целава оваа математика е тотално непотребна, се разбира, но животот и онака се храни со непотребности, па зошто не би и понудиле малку непотребност и на промоција :-).
Почнувам со навидум бессмислената еволуција на А во О, затоа што ја читам како еволуција сама по себе, како отстојување понекогаш неопходно за вистинскиот вкус. Да се здуши тестото на зборот. Дефинитивно, вистинскиот вкус на расказите на Игор Анѓелков е повеќе кроток и питом, отколку краток и кус.
Што прави сосема гола жена среде бел ден пред хотелот “Александар Палас”? Зошто долгогодишниот пријател на авторот мистериозно решил сосема да ја прекине комуникацијата со него? Дали лицата на стрип-цртачите потсетуваат на лицата на оние палави деца што му ги крадеа стриповите на авторот кога беше дете? Дали почитувањето на црвеното светло на семафорот ја одредува понатамошната судбина на човекот?
Иако станува збор за негова прва книга, со дваесетината раскази понудени во збирката „Кротки приказни“, Игор Анѓелков се докажува како автор кој умее да го води раскажувачкото дејствие по углед на најсовремените светски текови на она што денес во светот се нарекува short story, кој ја исцизелирал својата реченица и кој вешто знае да создаде атмосфера во рамките на кусата форма.
Градејќи ги композициски своите кратки раскази со нагласено чувство за елиптично раскажување, при што најчесто сопоставува две дејствија кои се надоврзуваат едно на друго, а помеѓу нив постои временски интервал кој предизвикал важни промени за кои читателот ќе биде свесен дури во втората половина (во најголем дел при самото финализирање) на расказот, Анѓелков покажува судир во рамките на еден, на прв поглед, ист свет, со што постигнува особен ефект – во секој расказ не’ води кон конкретна поента, при што поентирањето кај него секогаш има и карактер на изненадување за читателот.
Непретенциозно, топло, лично колку што треба, сензибилно, спроврено низ секојдневието, но и низ филмовите и стриповите,.. сведоштво за едно растење, духовита прозна ургенција за успех на сопствените доживувања (но и болки)…
Како сите први книги, „Кротки приказни“ на Игор Анѓелков го носи багажот на сопството, на самиот себе спакуван во текст. Но, како сите први добри книги, „Кратки приказни“ носи и навестување дека по „отпакувањето“ на текстот, од него ќе излезат многумина (покрај авторот, се разбира). Конкретно кажано, прозниот првенец на Игор Анѓелков наполно и безрезервно заслужува што станал книга, најмалку поради две причини:
1. расказите се ослободени од општите места и секој одделно носи внимателно одбрана наративна боја;
2. автобиографското стрчејќи од приказните се обидува и да ги извиши. Анѓелков е чесен раскажувач, не го поткаструва автобиографското, но не го ни декорира: му дозволува да
беснее низ текстот толку колку што самото има сила.
„Базична работа при манипулацијата со реалноста е манипулацијата со зборовите. Ако можеш да го исконтролираш значењето на зборовите, тогаш можеш да ги контролираш и луѓето кои мораат да ги користат тие зборови“
Во пресрет на излегувањето на „Филмски град“, мојата петта книга, се потсетив на книжевните почетоци од средината на 90-те, кога желбата да се објави книга, како и кај секој почетник, беше голема. И тогаш следеа натчовечки напори напишаните раскази да се претворат во самиздат, чии корици станаа рентген снимките на сега покојната ми баба Мина, која сесрдно ми ги отстапи нејзините колена ли, граден кош ли, бубрези ли, сеедно.
