30 години „Маргина“

Овој месец се навршуваат три децении од објавувањето на првиот број на „Маргина“. Добро се сеќавам, годината беше 1994, во некогашната заедничка држава војната се’ уште не го имаше достигнато деструктивниот врв, а во „оазата на мирот“ се појави часописот за сурфање по рабови, како повик кон збунетите млади луѓе кои бараа поинакво мислење од она што секојдневно се сервираше во вестите на телевизиските канали. „Маргина“ одигра значајна улога во првата декада од осамостојувањето на државата нудејќи лепеза од теми релевантни во моментот, чие ехо го чувствуваме и ден-денес, но во сосема поинаква форма. Во текстот ќе се обидам да се потсетам на одредени моменти како дел од редакцијата на „Маргина“, на тој начин чествувајќи го тридецениското постоење на часописот кој најпрво „сурфаше по рабовите“, а потоа орбитираше како списание за „ширење на децентралистичка култура“. Подгответе се за субјективен времеплов низ шаренилото од светови кои ги нудеше „Маргина“ на читателите, сами создавајќи ја сликата за значењето на овој проект 😉

Читај повеќе

Мирко Попов (1972-2024)

Вчера замина Мирко Попов. Како ретко кој, тој успеа да го поистовети родниот град во кој живееше и твореше со уметноста што ја создаваше. Сите ние со нашето делување и однесување ја креираме сликата за градот како шаренило од темпераменти и можности, но сепак, кога него ќе го видев на улица, си велев: “Еве го модерно Скопје!”

Читај повеќе

Абдулах Сидран (1944-2024)

Вчера, на 80-годишна возраст, почина босанскиот поет, прозаист, сценарист и новинар Абдула Сидран. На големиот љубител на шаховската игра највеќе ќе се сеќаваме како сценарист на славниот филм „Татко на службен пат“ (1985), за кој Емир Кустурица ја доби првата Златна палма во Кан (плус ФИПРЕСЦИ), а подоцна беше номиниран и за Оскар. Четири години порано се случи нивната прва соработка во антологискиот филм „Се сеќаваш ли, Доли Бел“ (1981). Секако, да не го заборавиме и сценариото за одличниот „Кудуз“ на Адемир Кеновиќ.

Читај повеќе

Пролет

You Can Never Hold Back Spring

Tom Waits (Orphans, 2006)

You can never hold back spring
you can be sure
I will never stop believing
the blushing rose that will climb
spring ahead or fall behind
winter dreams the same dream every time
baby you can never hold back spring

Читај повеќе

Уметноста и убавината на јапонските кукли

На први март во Археолошкиот музеј во Скопје беше отворена изложбата „Нингјо“, по повод 30-годишнината од воспоставувањето на дипломатски односи меѓу Јапонија и нашата држава. Експонатите, избрани од колекцијата на Јапонската Фондација, патуваат низ целиот свет, а македонската публика ќе може да ужива во нив заклучно со 26 април.

Читај повеќе

Таткото и ќерката Копола

Хотел „Континентал“, Скопје, крај на 80-ти.

Славниот Френсис Форд е поканет на свадба кај роднини по некоја македонско-италијанска линија, и со себе ја поведува тинејџерката Софија. Сопругата не сакала да чуе за патување на Балканот. Некаде по 2-3 часа веселба, очигледно на славниот режисер, по пар слаби шприцери, му станува досадно, бидејќи токму тој ги сними славните свадбарски сцени во „Кум 2“, и ја вади камерата од џебот.

Читај повеќе

Кон „Патување пеш“ на Тамара Котевска

По супер успешната приказна со „Медена земја“ заедно со Љубомир Стефанов, двојната номинација за Оскар и еден куп фестивалски награди, пред режисерката Тамара Котевска е бурната 2024 година која сметам дека ќе и’ припадне во целост. Taa има одличен нов документарен филм „во ракавот“, на кој штотуку му следи интензивна промоција. Светската премиера на „The Walk“ се случи на 9 ноември на фестивал во Њујорк (Doc NYC), а од вечерва почнува и европското патешествие на филмот со премиера на фестивалот во Женева (FIFDH), а веднаш потоа и со пет проекции на фестивалот во Копенхаген (CPH DOX). Затоа велам дека токму оваа година треба да ја покаже и докаже моќта на сликите кои ги содржи ова 80-минутно ремек-дело, кое ги поседува сите елементи потребни за еден ваков проект: актуелност, политичка ангажираност, свесност, сочувство, кревање на свеста за бегалците, кинематичност…

Читај повеќе

„Звучни слики“ на Владимир Мартиновски

Годината беше 2020, пандемијата сите не’ излудуваше, но Скопскиот џез фестивал си имаше редовно издание во Националната опера и балет во третата недела од октомври. Со маски и раздалечени бајаги еден од друг, проследивме неколку навистина возбудливи концерти, впрочем, како и секогаш кога се работи за институцијата СЏФ. По еден од нив, на враќање дома преку плоштад, Мартиновски на неколкумина од нас во групата ни соопшти дека за време на концертите, доколку е силно инспириран од музиката која ја слуша во моментот, го вади мобилниот телефон, и на една софтверска програма црта слики. Четири години потоа, Марта со своја изложба во МКЦ!

Читај повеќе

Beatles vs Reservoir dogs

Утро по 8 Март.

Тарантиновите Касапски кучиња и Битлси, брзајќи да купат од преостанатите гладиоли за да им ги подарат на љубените (бидејќи синоќа заглавиле, кој во студио, кој низ маало), се разминуваат на пешачки, се создава гужва, напнатост во воздухот, и за момент настанува кошкање меѓу нив. Резултатот е неизвесен 😉

Читај повеќе

Кон „Трилогија“ од Јун Фосе

На 5 октомври, Шведската кралска академија во Стокхолм соопшти дека Нобеловата награда за литература за 2023 година оди во рацете на норвешкиот писател Јун Фосе поради „иновативните драми и прозата која му дава глас на неискажливото“. Во тој момент (а и ден-денес) на македонски јазик може(ше) да се најде единствено делото „Трилогија“ кое во 2018 година го објави издавачката куќа „Готен“, во превод од англиски јазик на Владимир Јанковски. Треба да се има добар „нос“ неколку години пред добивањето на престижната награда да се преведе еден автор на мајчин јазик, „подарувајќи“ им на домашните читатели врвно книжевно и естетско доживување. И што е најважно, засега „Трилогија“ не може да се најде во превод на некој од соседните јазици, што на некој начин претставува овдешен издавачки куриозитет.

Читај повеќе