Од 2007 година стана традиција секој прв петок во август да се одбележи како „Светски ден на пивото“. Оваа година токму на вчерашниот ден, 04 август, му припадна таа чест да биде славена таа неодолива течност „која значи живот“ 🙂
Во пријатна атмосфера и со убава посетеност (со оглед на тоа дека се работи за врв на летната сезона), синоќа во градината на одделот „Далматина“ на градската библиотека „Марко Марулиќ“ се одржа меѓународниот книжевен разговор „Диску(р)сија“ со Снежана Младеновска Анѓелков и Лујза Бухаруа од Хрватска, во рамките на „69. Сплитско лето“. Разговорот одлично го водеше преведувачката и промоторка Патриција Хорват.
Во период кога на светот повторно му се заканува можна нуклеарна катастрофа само доколку нечии налудничави прсти (не)намерно го стиснат црвеното копче, режисерот Кристофер Нолан решава да не’ потсети на животната приказна на творецот на нуклеарната бомба, Роберт Опенхајмер, чиј изум беше употребен за дефинитивен крај на Втората светска војна, откако Јапонија капитулираше. Обидувајќи се да „избоксира“ со аргументите „за“ и „против“, филмот снимен според биографскиот роман „Американски Прометеј“ на Каи Б’рд и Мартин Шервин, кои го потпишуваат и сценариото заедно со режисерот, не’ води на тричасовно патување преполно со незаборавни реплики и успешни визуелни решенија.
Луѓето заминуваат од домот поради разни причини: економски, социјални, политички, еколошки… поради подобра животна средина, подобри услови за работа, подобра иднина за поколението… но, за жал, и поради војна. Воените мигранти одамна станаа наша реалност, и нивната интеграција во новите контексти е еден од најголемите предизвици на современието во кое живееме. Токму со оваа горлива тема во својот најнов филм се зафатил и генијалниот режисер Кен Лоуч, кој во соработка со сценаристот Пол Лаверти, во последниве неколку децении ни ги „подарија“ најдобрите социјални драми на големиот екран. Многумина велат дека ова му е последен филм на британскиот ветеран, но знаејќи ја неговаа упорност и возбуда секогаш да се фаќа во костец со проблемите на современиот човек, ништо чудно да видиме уште некое негово остварување во годиниве што следат, само ако го послужи здравјето.
Еден од највозбудливите филмови прикажани на 22-иот „Синедејс“ дефинитивно беше новото остварување на рускиот режисер Александар Сокуров, кој по седумгодишен пост се враќа на големиот екран. Ученикот на Тарковски кого го сакаме поради неговите ремек-дела „Мајка и син“, „Руска арка“, „Татко и син“, „Александра“, „Фауст“… повторно се враќа на својата стара пасија, „поигрувањето“ со историските фигури, како и во неговата антологиска трилогија од почетокот на милениумот, „Молох“, „Бик“ и „Сонце“, каде ги „разголува“ Хитлер, Ленин и Хирохито на начин дотогаш невиден во филмската, и воопшто, во историјата. Овој пат на сцената ги имаме креаторите на човековата судбина во 20 век: Сталин, Хитлер, Мусолини и Черчил, а во споредни улоги се појавуваат Наполеон и Исус Христос.
„Се’ е спасено, кога барем еден уште памети“, гласи поднасловот на романот „Земја на бегалци“ од Кица Колбе, кој неодамна во издание на ИЛИ-ИЛИ доживеа второ издание. Но овој текст не е за децата бегалци од Егејска Македонија по Втората светска војна, чија судбина Колбе ја раскажува брилијантно во книгата, туку е поврзана со сеќавањата за уште една катастрофа, овој пат природна, која пред 60 години го погоди Скопје. Вчера и денес на неколку пункта во градот достојно се одбележува јубилејот од катастрофалниот земјотрес, со онаа стандардна порака на надеж следните генерации да не доживеат ништо слично.
Синоќа бев позитивно испровоциран од ФБ постот на Оливера Ќорвезироска, која пред една декада беше една од ретките уредници кои со драго срце отстапуваа простор за филмски осврти во печатен медиум, за разлика од денешната ситуација, кога филмските рецензии тук-таму можат да се прочитаат на одредени портали, блог-страници и специјализирани „проекти“ кои ја третираат седмата уметност, а всушност се само начин за преживување на годината. Интересно, Ќорвезироска најпрво не го препорача филмот за гледање, и покрај потенцираната брилијантност на хрватскиот филм, актуелен добитник на три „Златни арени“ во Пула, а потоа се предомисли бидејќи вакво ремек-дело навистина мора да дојде до поширок круг на луѓе, бидејќи зборува за суштинските човекови проблеми. Впрочем, како што таа подоцна допиша во самиот пост: „Филмот отвора толку длабока тема за менталното здравје на „нормалните“ луѓе, за депресијата за која се молчи додека се зборува и се дере за триста глупости, додека неважното ни се наметнува како најважно, додека светот се распаѓа од погрешност во сите пори на општеството“. Право во центарот!
Летото е во полн ек, и некако ми се виде важно, погледнато од двегодишна дистанца, да го споделам мојот ангажман во проектот насловен „30 години Независна музичка сцена“, кој се реализираше од 20 до 22 август 2021 година на плажата „Оревче“ во Охрид, како непроценлив придонес и вреден архивски документ за македонската музичка сцена. Организатор на настанот кој на едно место ги собра повеќето релевантни македонски ди-џеи и неколку актуелни бендови беше ЕЕММ Group, a поводот беше навистина убав – 30 години независна и слободна Македонија!
Извадок од кураторскиот текст во непостоечкиот каталог за изложбата:
„Во напливот на модернистички употребни нешта и реди-мејд предмети, од сета таа затрупаност од сигнификантни постмодерни орудија околу нас, најчесто за една употреба, неодамна во нашиот град пристигнаа и електричните тротинети, кои како кучиња-скитници од комбија беа исфрлени во метрополата, со цел да му помогнат на граѓанинот за побрзо пребродување на саканата цел од точка А до точка Б.
По редицата анимирани проекти, меѓу кои најуспешен е серијалот „Светот на Биби“, а во очекување на амбициозниот „John Vardar vs The Galaxy“ кој уште од 2017 година се најавува како првиот македонски анимиран игран филм и најголемиот копродукциски анимиран проект на Балканот досега, режисерот Гоце Цветановски деновиве ни го претстави својот прв долгометражен филм насловен „Бизнисот на задоволството“. Македонската премиера на ова остварување се случи на затворањето на „Синедејс“, а пред тоа филмот, за загревање, беше прогласен за најдобар долгометражен филм на фестивалот „Во палатата“ во Софија, каде што ја имаше и светската премиера.
