Нетрпеливо чекам да го видам новото остварување на налудничавиот Квентин Тарантино насловено „Неславни копилиња“, кој премиерно беше прикажан минатиот месец во Кан. И додека дистрибутерите не се сетат дека ќе направат добра зделка доколку го донесат филмот што побргу во домашните кино сали, доколку фановски и’ пристапиме на работата, тогаш филмските потреби во меѓувреме ќе ги задоволиме со јапонскиот филм „Сукијаки вестерн-џанго“, несекојдневно остварување кое споменатиот холивудски „enfant tеrrible“ актерски го отвора и го затвора, како добар дух над целиот проект.

Максимално ангажираниот американски „неранимајко“, сценаристот и режисер Мајкл Мур, направи вистинска револуција со своите документарни филмови, кои „американскиот сон“ го сведоа на разголена реалност која на многумина не им се допаѓа. Неговото влијание е огромно, а тоа може да се види и од редицата доку-остварувања кои во последниве години не’ заплиснаа од сите страни на светот, неретко, поради големиот интерес, останувајќи на кино-репертоарот и по неколку месеци. Тука не станува збор за оние „квази-приказни“ кои обработуваат теми како тајни заговори, крај на светот, масонерија и слично, туку за вистински провокативни парчиња во кои авторите навистина се потрудиле низ истражувања и непобитни факти да ни откријат барем дел од (не)вистината во која денес сите ние живееме, длабоко соочувајќи не’ како пасивна публика со активен ум со комплексните социјални, општествени и политички прашања кои сите не’ засегаат, а кои најчесто ги игнорираме.

Најфилмскиот жанр во историјата отсекогаш имал сили за обнова, за читање на нов начин на приказните кои ги сакаат сите генерации. Речиси во секоја декада имаме филмаџии, нови или стари волци, кои сакаат да остават печат во најценетиот филмски жанр, пркосејќи им на легендарните наслови на Цинеман, Хокс, Форд и останатите мајстори од златната ера на Вестернот. Тоа се случува и во последниве години, кога сме сведоци на ревитализација на епските сцени од Дивиот Запад, на задоволство на филмофилите ширум светот.

На кого во овој момент му требаше римејк на славниот ес-еф филм од 50-те години на минатиот век? Одговорот на ова прашање може да се бара во неколку насоки. Прво, ваков блокбастер со сигурност ќе донесе (и донесе!) добра заработка за продуцентската куќа „20-th Century Fox“. Второ, во недостаток на добри оригинални сценарија, особено ва научно-фантастичниот жанр кој долги години е во криза, буричкањето по старите проверени теми е особено добредојдено. Трето, но не и помалку битно: можеби луѓето „зад завесата“ конечно решија да не’ подготват за прифаќање на вистината за вонземјаните, кои одамна се меѓу нас… итн, итн. Всушност, попрецизно, ние го бараме одговорот на она меѓупрашање: зошто ваков филм со ваква тематика во овие моменти?

Основното прашање кое веројатно многумина си го поставија кога слушнаа за снимањето на филм во кој се разголува животната приказна на еден кечер, беше: „Зарем некој може да сними квалитетен филм за оние „лажни шоумени“ кои само скокаат во и надвор од рингот, глумејќи лудило?“ Но кога се дозна дека зад проектот стои култниот Дарен Аронофски, работите се избистрија. „Кечерот“ уште при премиерниот настап го доби „Златниот лав “ во Венеција, а номинациите за Оскар потоа беа неминовност.

Конечно, се случи и тој величествен момент: по „Жега“ на Мајкл Мен, требаше да поминат 13 години за фантастичните Роберт де Ниро и Ал Пачино да сфатат дека мора да снимат уште еден заеднички филм. Резултатот се вика „Праведно убиство“ и е генијален!

Режисерот кој на најдобар можен начин ја интернационализира кинеско-тајванската кинематографија, Анг Ли, со филмот „Страст, внимание“ како да ја сними својата верзија на „Казабланка“, притоа постигнувајќи полн погодок. По прекрасните остварувања од 90-те години, меѓу кои се издвојуваат наградуваниот „Свадбена прослава“ и забавниот „Јади-пиј, маж-жена“, и по поставувањето на основите на новиот жанр, во кој главните протагонисти покрај тоа што одлично ги практикуваат боречките вештини, без проблеми и летаат („Притаен тигар, скриен змеј“), Ли замина на печалба во Холивуд, кадешто по неколку (условно) промашувања, ги чепна срцата на многумина со хомодрамата „Скршенгрб планина“, која му го донесе Оскарот. И кога еден автор толку бргу ќе стигне до врвот, веројатно му треба мала оддишка, што на некој начин и претставува актуелниот филм „Страст, внимание“, со сета негова романтичност и грандиозна раскошност.

Најголема заслуга за повторното актуелизирање на документарниот жанр на големото платно дефинитивно му припаѓа на режисерот Мајкл Мур, зад чии култни наслови „Куглање за Колумбина“ и „Фаренхајт 9/11“, иако несомнено се крие машинеријата на Демократите, сепак, тие се едно отворено четиво/критика на современите стравови и недостатоци во американското општество. По неговите социјално ангажирани ремек-дела стана многу популарно да се сними документарен филм кој ќе го привлече вниманието на кино-публиката ширум светот, тренд кој зема голем залет. Годинава еден од најинтересните вакви проекти е доку-драмата „Човек на жица“ на режисерот Џејмс Марш, филм кој светската премиера ја доживеа на Санденс, кадешто и жирито и публиката едногласно му ја доделија наградата за најдобар документарен филм.

Џенифер Чејмберс Линч, ќерка на најавтентичниот американски режисер Дејвид Линч, по 15-годишна пауза и’ се врати на својата стара љубов – професијата режисер, снимајќи го филмот „Надзор“ како нејзино второ долгометражно остварување. Откако доживеа голем успех како автор на бестселерот „Тајниот дневник на Лора Палмер“, четиво кое излезе за време на „Твин Пикс“ еуфоријата, таа се обиде и како режисер, снимајќи го контроверзниот првенец „Заробената Хелена“ (1993), во кој како опсесивни љубовници брилјира актерскиот пар Џулијан Сендс и Шерилин Фен. Но автомобилската несреќа и операцијата на ‘рбетот си го направија своето, па Џ.Ч. Линч остана во филмските води пред се’ како извршен продуцент на незабележливи остварувања, по што, конечно, седна на режисерското столче кое дефинитивно носи многу поголем креативен адреналин.

Откако славниот Индијана Џонс исчезна од филмското платно во 1989 година, неколку генерации љубители на филмот беа бомбардирани со тривилјални остварувања како неквалитетни копии на приказната за истражувачот на загубените светови, меѓу кои беа насловите како „Национално богатство“, „Сахара“, па и „Кодот на да Винчи“. По 19-годишна пауза стариот шегаџија повторно не’ втурнува во авантура по која бргу сфаќате дека љубовта на прв поглед кон овој филмски лик никогаш не исчезнала. Канскиот фестивал беше темпиран тајминг за светска промоција на долго најавуваниот четврти дел, а пропагандната машинерија на Џорџ Лукас, кој фигурира како продуцент и косценарист, со истовремена пост-фестивалска кино-премиера во стотици земји низ светот, меѓу кои и нашата, си ја постигна својата цел.