По премиерната проекција на затворањето на годинашниот „Синедејс“ на кровот на ГТЦ во септември, новото остварување „Хомо“ на режисерот Игор Иванов Изи деновиве е на редовниот репертоар во „Синеплекс“. Нестварно делуваше последната вечерна проекција во „Сити мол“, кој по 22 часот веќе беше празен, а десетината филмофили во најголемата кино сала беа единствените гости во трговскиот центар во моментот.
Првиот превод од класичен јазик во издавачката дејност на ИЛИ-ИЛИ изискуваше да се отвори и нова едиција насловена „Арго“, која се надеваме дека во иднина ќе се збогати со уште многу наслови. „Виновник“ за оваа новина е книгата „Вистинска приказна“ на Лукијан од Самосата, во превод од старогрчки јазик на Светлана Кочовска-Стевовиќ.
Поминаа шеесет и три години од излегувањето на еден од првите урбани романи во македонската книжевност, „Под усвитеност“ од Димитар Солев, кој авторот го напишал кога имал дваесет и седум години. Солев и’ припаѓа на средната генерација повоени македонски писатели кои со своите први дела ги поставиле темелите на новата, современа македонска литература во втората половина од дваесеттиот век. „Под усвитеност“ е негов прв роман, но втора издадена книга, по збирката раскази „Окопнети снегови“ од 1956 година. И во обете книги „тематската преокупација се случувањата за време на Втората светска војна во Скопје под окупаторската чизма, и судбината на младоста во него што изминува под сенката на тие четири години од царството на смртоносната стихија“, пишува Александар Спасов во поговорот кон прозните дела на Солев, по кои набргу следат и новата збирка раскази „По реката и спроти неа“ (1960) и вториот роман „Кратката пролет на Моно Самоников“ (1964), во кои од сеќавањата на воените години авторот преминува во книжевно третирање на современоста.
Месецот октомври вообичаено е време кога на легендарниот скопски Хиподром се одржува Меѓународниот коњички турнир во прескокнување на пречки, кој оваа година, за жал, ќе мора да биде прескокнат како настан. Просторот во кој како деца редовно одевме на училишни екскурзии и си замислувавме како расните коњи се тркаат и ги прескокнуваат препреките, за љубителите на овој спорт со години наназад приредува вистинско задоволство.
Најавуван како прв долгометражен филм за деца и млади во македонската кинематографија, „Стела“ не успеа да доживее соодветна премиера во предвидениот термин оваа пролет поради корона вирусот. Уште долги месеци потоа тажно изгледаа автобусите на ЈСП развозувајќи ја платената реклама насекаде низ градот, а беше неизвесно и дали филмот воопшто и ќе се прикаже оваа година. Но, добрите вести стигнаа во септември, и по премиерата на отворањето на „Синедејс“, тој можеше да се погледне и на редовниот репертоар на ре-отворените кина во „Синеплекс“.
Денес од печат излегува уште една книга за деца од ИЛИ-ИЛИ во едицијата „И ете приказна“. По добивањето на наградата „Роман на годината 2018“ за „Некој бил тука“, овој пат авторката Николина Андова Шопова се претставува со поема за најмладите, во која во главната улога е ликот од насловот, кртот Ѕвездан. За задоволството да биде комплетно се погрижи илустраторката Наталија Лукомска, како и Марија Смилевска, која дизајнерски го заокружи целиот проект.
Утре од печат излегува новата книга во детската едиција „И ете приказна“ на ИЛИ-ИЛИ, соработката на Раја и Георги Господинови во сликовницата со приказни за мали и големи деца симпатично насловена „Свадби за животни и нешта“. По романите „Природен роман“ и „Физика на тагата“, како и збирките раскази „И се’ стана месечина“ и „Сите наши тела“, драго ми е што со ова издание ќе откриеме и едно поинакво лице на Господинов, кој со својата (во времето на создавање на книгата) шестгодишна ќерка успеале да направат многу симпатична книго-сликовница која се надевам дека ќе наиде на голем интерес кај читателите.
По „Улица“ и „Пет капки сон“, режисерот Милчо Манчевски го продолжува својот визуелен сон и приредува уште една изложба со фотографии насловена „Таму“. „Се’ што не е овде е ТАМУ“ може да гласи поднасловот на оваа фото-приказна во Музејот на современа уметност во Скопје, на која се изложени 88 колор фотографии создавани во период од десет години.
Со доделувањето на наградите на најдобрите остварувања се заокружува официјалното издание на годинашниот „КинеНова“ фестивал од 08 до 18 октомври, кој во неверојатни услови сепак го реализираше своето најинтересно издание досега. Многу сум задоволен што во година кога беше тешко воопшто и да се помисли да се организира филмски фестивал, знаејќи дека, меѓу другите, се одложи и еден Кански фестивал, а нашиот најстар фестивал „Браќа Манаки“ имаше само една симболична вечер, ние сепак успеавме да направиме одлична програма, во која во фокус секогаш е главната, натпреварувачка програма. Ценетото жири на чело со легендарниот полски режисер Кшиштоф Зануси нагласи дека изборот на филмовите бил интересен и богат, и дека се дискутирало буквално за сите наслови, на што сум особено горд. Годинашните лауреати уште еднаш ја покажаа разноликоста во пристапот при селекцијата на филмовите, давајќи увид во најдобрите деби остварувања кои доаѓаат од различни светски кинематографии. Затоа, продолжуваме и понатаму со „ловење“ на новите креативни сили во седмата уметност.
И покрај ритамот со кој пандемиската состојба постојано не’ меле, Скопскиот џез фестивал и годинава најде успешна формула за реализација на надалеку ценетиот музички настан, задржувајќи го традиционалниот термин – третата седмица од октомври. Од четиридневната понуда јас се одлучив да ги проследам концертите во живо на третата фестивалска вечер, а останатите ги гледав (и секако, слушав) на МРТ3, каде одеше директен пренос од НОБ, што беше одлична одлука на организаторите.
