Историја на филмскиот жанр – НАУЧНА ФАНТАСТИКА
Иако филмаџиите на остварувањата од „вестерн“ и „мјузикл“ жанрот, во текот на филмската историја си поигруваа со филмската форма за да привлечат колку што е можно поголема публика во кино-салите, сепак тие не успеаја да се здобијат со голема група фанови која „до смрт“ ќе биде вљубена во приказните што ги раскажуваат овие филмови. Тоа дефинитивно им успеа на авторите кои ни ги подарија најубавите приказни во жанрот „научна фантастика“
По еден куп кратки остварувања (одличниот и наградуван „Матасари“!) и документарни филмови (претежно со историска тематика) зад себе, Охриѓанецот со филмска диплома од романскиот универитет „I. L. Caragiale“, Илија Пиперкоски, конечно сними и прв долгометражен филм, нешто за што сонува секој филмаџија. „Дедо и внук“ е приказна која на хартија, според режисерот, фигурира уште од 2013 година, и еве, по шест години, имаме можност да ја видиме онаму кадешто и’ е местото, на сребрениот екран. Авторот го задржа правото официјалната премиера да ја одржи во својот роден град, со што на најдобар можен начин ја поддржа идејата за децентрализација на културата актуелна во годиниве наназад.
Историја на филмскиот жанр – ВЕСТЕРН
По век и кусур историја на светската кинематографија, природно се јави потребата да ви ги претставиме „чистите“ филмски жанрови, оние што уште од почетокот се наметнаа како освојувачи на срцата на публиката. Тоа ќе го направиме на едноставен начин, хронолошки, преку имињата на филмаџиите, нивните наслови и најважните настани околу кои се кршеле копјата при појавувањето или изумирањето на одреден жанр. За почеток на овој серијал, изборот падна на „најфилмскиот“ жанр воопшто, вестернот
Кон „ГОЛИ ВО СЕДЛО“ (1969) на Денис Хопер
Секое време си носи свои (филмски) херои. Можеби не на сите, но на повеќетемина првата асоцијација што им паѓа на ум за крајот на револуционерните и луди шеесетти години, покрај Вудсток, сигурно е филмот „Easy rider“ или „Голи во седло“, како што гласеше дистрибутерскиот наслов на овие простори.
Кој би пoверувал? Поминаа дури пет декади откако Питер Фонда како Капетан Америка јаваше на својот „Харли Дејвидсон“, правејќи од него култен чопер чијашто популарност и ден-денес е на врвот. Да не ги заборавиме и ликовите на лудиот Били и адвокатот Џорџ,
играни од секогаш луцидните Денис Хопер и Џек Николсон, кои придонесоа филмот да добие статус на еден од главните глорификувачи на контракултурата, чијшто зенит го достигна токму во тој период.
Како гром од ведро небо делуваше информацијата дека филмот „Џокер“ е победник на Венециската Мостра во септември. Фестивалот со најдолг стаж во светот на годинашното издание во официјалната трка за „лавовите“ ги имаше филмовите на имињата како Роман Полански, Рој Андерсон, Стивен Содреберг, Атом Егојан, Хироказу Корееда, Оливие Асеје… Се’ име до име во филмскиот свет, кои иако честопати биле лауреати во минатото, секако дека не мора да значи како некое непишано правило дека нивните нови остварувања мораат повторно да се закитат со некоја значајна фестивалска награда. Ова го пишувам пред се’ поради значењето на филмскиот фестивал во Венеција, кој отсекогаш држел до своето реноме, не потклекнувајќи пред надоаѓачката и заканувачка комерцијализација на сите нешта низ светот, особено на филмот како таков. И ако Берлиналето во последнава деценија ептен забега во авангарда, наградувајќи филмови за кои ниту самите автори не знаеле што сакаат да постигнат, а Кан отсекогаш ја следел линијата на помал отпор наградувајќи веќе проверени филмски имиња, барем кога станува збор за главните „палми“, тогаш Венеција беше и остана островот на кој филмската уметност отсекогаш е качена високо, на самиот врв од пиедесталот.
Честопати сме сведоци на изјавите на филмаџиите дека снимањата на филмовите знаат да бидат многу напорни и дека се обидуваат мирот помеѓу два филмски проекта да го пронајдат некаде на друго место, практикувајќи работи што целосно ги опуштаат. Сликарството како хоби е едно од нив. Најпознат сликар меѓу актерите е сер Ентони Хопкинс, со многубројни изложби зад себе, за чиишто слики колекционерите плаќаат евро повеќе. Во изминатиот период, пак, Вуди Ален изложуваше во Буенос Аирес, Роберт де Ниро нè потсети на неговиот татко со изложба во рамките на фестивалот „Санденс“, додека најголемо изненадување дефинитивно претставува Силвестер Сталоне, чиишто слики беа претставени во Санкт Петербург пред пребирливата руска публика
По „Бикини мун“ (2017), првиот „американски излет“ во внимателно градената филмографија која трае веќе 25 години, Милчо Манчевски се враќа на домашно тло реализирајќи го своето шесто остварување насловено „Врба“. Филмот е интересен хибрид на сето она што авторот го провлекувал досега низ своите филмови, но истовремено овој филм на најдобар можен начин конечно ја покажува и неговата зрела фаза од творештвото, во која и формата и содржината се суптилно вткаени една во друга и претставуваат компатибилен пар.
Филмот, една од најзначајните и најмоќните „играчки“ во 20 век, може да се пофали со својата интегрирачка функција што содржи повеќе уметности во себе. Најдолгорочната и најплодотворна врска што тој ја има воспоставено е онаа со музиката, како два пола во едно тело, заводливост што успешно функционира и ден-денес и без која не може да се замисли уживањето на седмата уметност
Според реакциите на публиката и медиумите, годинашното, четврто издание на „КинеНова“ донесе возбудлива програма, на задоволство на филмските сладокусци. Посетеноста на кино-проекциите и неколкукратното полнење на кинотечната кино сала беа доволен доказ за тоа. За мене претставуваше голема обврска, но и кеиф да се одделат најдобрите дебитантски остварувања и да се стават пред судот на посетителите и тричленото жири, кое исто така имаше само пофални зборови за понуденото.
Рускиот документарист Васили Мански како претседател, човекот за чиј филм „Путиновите сведоци“ имаше голем интерес и преполна сала, и членовите Јесим Устаоглу, турска режисерка, со која направивме многу фин муабет на сцена заедно со ad hoc гостинот Влатко Стефановски, композиторот на музиката за нејзиниот филм „Патување до сонцето“, и Ана Хофман, селектор на „Форум“ програмата на Берлиналето, ги издвоија најдобрите, и ми се чини дека годинашните награди на „КинеНова“ отидоа во вистински раце за вистинските филмски перформанси.
Главна филмска „ѕверка“ на четвртото издание на „КинеНова“ е рускиот документарист Витали Мански. Тој пристигна во Скопје на 04 октомври, и веднаш од аеродром се појави на закажаната конференција за новинарите во очи на отворањето на фестивалот. Мански беше расположен за разговор, несебично впуштајќи се во објаснувања поврзани со неговиот филм „Путиновите сведоци“, кој минатата година победи во Карлови вари, и кој беше прикажан на „КинеНова“ како специјална проекција со присуство на авторот.
