„We could be heroes just for one day“, David Bowie
Архива за категоријата: Македонски филм
Во овој фолдер ќе прочитате осврти, интервјуа и рецензии кон македонските филмови во новиот милениум, текстови претежно поместени во моите две книги „Филм.мкд“ (2016) и „Филмски град“ (2018)
Уште од почетоците на Македокс, желбата на двоецот Петра Селишкар и Бранд Феро беше еден нивни авторски филм да биде дел од фестивалската програма. Желбата конечно им се исполни, и во петокот вечер 4-то издание на Македокс го затвори „Мама Европа“, нивниот нов доку проект. По „Бабички на револуцијата“, не’ интересираше каква е врската меѓу претходниот и актуелниот филм, a Селишкар изјави дека е точно оти има некаква суптилна врска меѓу претходниот и актуелниот филм, пред се’ во духот на она што го раскажуваат, исатовремено нагласувајќи дека и обата проекти се важни бидејќи во нив соработувале документаристи од Словенија и од Македонија. Читај повеќе →
Уште еден од филмовите зад кои се крена голема медиумска прашина уште откако започна со снимањето беше „Трето полувреме“ на Дарко Митревски, кој по сцените во Охрид и во Битола се стационираше во Хавзи-пашините конаци во Бардовци, кои станаа вистинска филмска Мека за домашните филмаџии.Читај повеќе →
„По осумте фестивалски денови исполнети со, за разлика од претходните години, помал број филмови, и секако, релативно солидната посетеност од страна на домашната публика, 15-тото издание на Скопскиот филмски фестивал најдоброто го чуваше за последниот ден. Еден домашен фестивал мора во рамките на својата програма да има македонско целовечерно остварување, и ако лани тоа беше случај со ‘Панкот не е мртов’ на Владимир Блажевски на отворањето, овојпат го видовме ‘Жената што си ги избриша солзите’ на Теона Митевска на затворањето на фестивалот.“Веројатно со воведот во емисијата сум кажал сè, па останува само да го пренесам комплетниот текст од прилогот во „Филмополис“ број 392, во кој ја покривме премиерата на третото остварување на сестрите Митевски. И овој пат свесен за одредени слабости на филмот, сепак, во однос на нејзините две претходни остварувања, „Жената што си ги избриша солзите“ е солиден филм, кој има европски шмек. Токму затоа и доби позитивна и преодна оценка во рецензијата во „Нова Македонија“. На крајот од краиштата, важно е работите да одат напред… или можеби само стареам и омекнувам? Којзнае.
Деновиве во киното “Рамстор” во Скопје домашната публика може да го погледне целовечерното авторско дебитантско остварување на Кирил Трајковски едноставно насловено како и името на главниот лик во филмот, Максим, игран токму од неговиот автор. Најавата во која се вели дека филмот е “приказна за дете кое подлегнува на љубопитноста и заглавува со порок што го прогонува низ остатокот од животот”, снимана во дури три држави: Македонија, Бугарија и Индија (!), а и самиот факт што сценаристот и режисер ја толкува главната ролја во него, навестуваа интересни час и половина проекција. Впрочем, one man show филмските проекти кај нас станаа секојдневие, бидејќи режисерите се и сценаристи и (ко)продуценти на филмовите (за полесно да се препознае каде завршуваат добиените пари), но реткост е кога некој филмаџија ја толкува и главната ролја во сопствениот филм. Сепак, желбата на Кирил Трајковски да покаже што се знае и умее во филмската уметност можеме да ја протолкуваме само како почетничка грешка, која се надеваме дека натаму нема да ја повтори. Едноставно, така си замислил дека треба да изгледа еден филм, и така и го истуркал до крај. Но, сево ова не значи дека додека го гледав филмот во полупразната сала на вториот ден од прикажувањето на “Максим”, не се забавував. Напротив. На почетокот мислев дека се работи за некоја шега која набргу ќе заврши, меѓутоа, потоа, од сцена во сцена, изненадувањата беа се поголеми и понеобични, што ме стави во една прилично опуштена позиција на кино-гледач, кој откако сфатил како не треба да се прави еден целовечерен филм, ништо друго и не му преостанува освен со блага насмевка да ги проследи случувањата на платното до крај.
Кога во 2009 година култната шпанска актерка Викторија Абрил, на покана на тогаш новата директорка Лабина Митевска, со своето луцидно присуство го освежи фестивалот „Браќа Манаки“ во Битола, сосема логично беше да се очекува некогашната Алмодоварова муза да стане дел од некој нов проект на продукцијата „Сестри и брат Митевски“. Нејзиното прифаќање на главната ролја во новиот филм на Теона Митевска суптилно влијаело и врз самата авторка, па така гледаме шпица што по сензибилитет многу наликува на проектите на шпанскиот маестро, но и елементите од кои е составена самата приказна: (анти)хероини, (само)убиство, инцест, одмазда… се дел од фолклорот на Педро, кој во последниве две декади сними некои од највозбудливите парчиња во европската кинематографија.Читај повеќе →
When in 2009, invited by the then-new director Labina Mitevska, the cult Spanish actress Victoria Abril reinvigorated the Brothers Manaki Festival in Bitola with her lucid presence, it was to be expected that Almodovar’s former muse would become part of a project by Sisters and Brother Mitevski Production. Her acceptance of the lead role in Teona Mitevska’s new film subtly influenced the author herself, so that we see opening credits that in their sensibility very much resemble the Spanish master’s projects, and even the elements forming part of the story itself—(anti)heroines, homicide, suicide, incest, revenge—are all part of the folklore of Pedro, who has made some of the most exciting pieces of European cinema in the last two decades.
It is precisely the cinema of the old continent—if we attempt to generalise and place it all in the same folder, even though it has a whole wealth of diversity—that provoked Teona Mitevska, who obviously decided to approach the desired European standards with her third feature-length creation and make a film that resembles all that we have seen in the abovementioned Spanish, but also in the French, German, Belgian, or Austrian schools of cinema. After searching for the primal authorial scream within in her confusing debut How I Killed a Saint (Како убив светец, 2004) and the superficial touching upon certain sensitive subjects in I Am from Titov Veles (Јас сум од Титов Велес, 2007), in her third attempt Mitevska finally realises her intention successfully, making a ‘pure’ film in which a number of well-crafted solutions are executed quite well and do form part of that European tradition.
Во далечната 1993 година тогашните ФДУ-пулени Дарко Митревски, Александар Поповски и Срѓан Јаниќијевиќ добија прекрасна шанса да го снимат своето филмско деби во рамките на тазе независна Македонија. „Светло сиво“ беше прв експериментален проект од таков вид во домашната кинематографија, омнибус составен од три кратки филмови, секој од нив прикажувајќи го посебниот сензибилитет на потпишаниот автор. Речиси дваесет години подоцна сме сведоци на сличен проект, но сепак далеку покомплексен од претходникот, бидејќи „Скопје ремикс“ е омнибус составен од девет приказни, десет режисери, и она најспецифичното и најсублиминалното, сите тие раскажуваат стории за еден единствен град – Скопје.
Првата македонска премиера во 2012 година се случи пролетта, симболично најавувајќи младешки филмски ветришта и во македонскиот филм. Имено, „Скопје ремикс“ (почетно „Д Скопје“)е филм што на едно место собра сè што е квалитетно и просперитетно во домашната филмска уметност, давајќи им можност на многу имиња кои, ако веќе немаат свој прв целовечерен филм, тогаш барем со еден свој краток проект да бидат дел од едно македонско целовечерно остварување. Филмот се снимаше долго, и околу него кружеа многу приказни, кои одеа дотаму дека поради идејно разидување, многумина од авторите, во моменти на нетолеранција, посегнувале по не баш популарни мерки за смирување на страстите (дипломатски кажано). Но, на крајот излезе еден симпатичен продукт што „Филмополис“ сесрдно го поддржа, бидејќи сметавме дека ваквите проекти се реткост, се случуваат генерациски еднаш и којзнае кога потоа, и затоа, и покрај сите слабости за кои се свесни и самите автори, безрезервно треба да се поддржат. На премиерата во киното „Милениум“ имав среќа (и време) паралелно да интервјуирам седум од десетте автори, во следната емисија гостин во студиото ми беше Вардан Тозија по повод неговиот филм „Свиркачот“ што најмногу ми се допадна, а со Ѓорче Ставревски и Синиша Евтимов едноставно се разминавме. Но, Евтимов и онака многу повеќе е театарски отколку филмски режисер, додека во „Филмополис“ број 277 бевме на снимањето на делот што Ставревски го снимаше кај Градска болница, со Ангелов како скитник кој бара отпушок повеќе пред зградата. На крајот, ми се чини дека со прилогот ја доловивме целосната слика за овој проект-манифест на филмаџиите што (ќе) ја сочинуваат иднината на македонската кинематографија.
„Во една здодевна врнежлива вечер ја посетивме екипата на филмот ‘Панкот не е мртов’, која во фабриката ‘Треска’ имаше тешки услови за работа. Но ентузијазмот беше на ниво, особено кај авторот на филмот Владимир Блажевски, кој дури по 17-годишна пауза влегува во реализација на нов целовечерен проект.“ Ова беа воведните зборови во прилогот што одеше во „Филмополис“ број 272, кога со авторот и екипатана филмот зборувавме за предизвиците што ги носи филмот кој тие денови го снимаа, за мали пари, но со многу љубов. Меѓу другото, тогаш Блажевски ни кажа дека сценариото е готово веќе 4 години, по што во игра влегле 4-5 копродуценти, но откако можноста за соработка пропаднала, останал само доделениот буџет од Филмскиот фонд, што е многу малку и за домашни услови.Блажевски призна и дека музички панкот не му е близок, но дека ги препознава пораките што тој ги прокламира и токму тој дел од приказната бил провокативен за пишувањето на сценариото. Констатираше дека транзицијата во Македонија си го стори своето и дека на некој начин и ние овде со години живееме панкерски. Сепак, тој ќе се обиде филмот да кореспондира со поширокиот дел од публиката. И успеа во тоа. „Панкот не е мртов“ е еден од најнаградуваните македонски филмови, кој успеа, поради својата универзална мака за која раскажува, да биде препознаен од публиката и критичарите каде и да се прикажа. Инаку, премиерата на филмот се случи на отворањето на 14. издание на Скопскиот филмски фестивал. „Филмот е радикално и луто скопски, и затоа е природно премиерата да се случи токму на новото издание на СФФ“, заклучи Блажевски на пресот. Во кината низ Македонија се прикажуваше од 15 април. Интервју со Блажевски го направивме за стартот од новата сезона на „Филмополис“, по летната пауза и успехот на филмот на неколку фестивали на кои учествуваше, што навистина беше прекрасен повод за разговор.Читај повеќе →
Во „Филмополис“ број 273 направивме прилог за снимањето на новото македонско остварување „Ова не е американски филм“, чија мобилност на екипата во тие денови се забележуваше на разни локации низ главниот град. Нам ни дозволија да ги снимаме на покривот на Градската библиотека „Браќа Миладиновци“, каде што се одвиваше една гангстерска филмска сцена, во чија реализација беше вклучен поголемиот дел од актерскиот ансамбл. На покривот, со скопското сонце над нас, позборувавме со истите протагонисти како и при подоцнежната премиера на филмот, па затоа одлуката падна да го претставиме интервјуто со екипата на веќе гледан филм, по кинопремиерата во „Милениум“, за разлика од зафркантските изјави за време на снимањето, кога многу работи во однос на филмот сè уште беа отворени и лебдеа во воздухот. Но, забележав и за време на тоа снимање дека работата некако лабаво делува, како да се снима телевизиска драма, а не игран филм. Токму тоа ќе се забележи и во крајниот производ. Но, да не должиме многу, следува интегралниот текст од најавениот прилог, вклучувајќи ги, секако, и изјавите на продуцентот, режисерот, „несудениот“ сценарист и актерите во филмот.
Читај повеќе 
