Драги пријатели, денеска од печат излезе десеттата, јубилејна објава од мојата работилница, романот „Ветрилиште“. Спакувана во невообичаен формат, со тврд повез и шиени внатрешни страници, книгата навистина изгледа прилечно. Сепак, многу поважно е она што таа го содржи, па како провокација, во продолжение го споделувам текстот од задната корица, а потоа и извадок од прекрасниот поговор на Оливера Ќорвезироска кој на соодветен начин го заокружува ова издание.
За да привлечете што поголем број на туристи во метрополата, морате да имате што повеќе работи кои ќе ги анимираат додека престојуваат во градот. Освен музеите, скулптурите и останатата стандардна понуда, потребна е програма плус за што подобри впечатоци по заминувањето на посетителите. Загреб има убав проект кој е остварлив за најупорните, и според коментарите на сите оние кои поминале низ процесот, заклучокот е дека навистина вредело.
Драги читатели, со радост и исполнетост го најавувам излегувањето на мојата нова книга следната недела. Додуша, романот од поодамна е готов, но сакав да спојам две убави работи – мојот 50-ти роденден со мојата 10-та објавена книга. А кога задлабив уште малку, дојдов до моментот дека ова ми е петти роман, што исто така претставува мал јубилеј, како и осумнаесетта година од излегувањето на мојата прва книга, збирката раскази „Кротки приказни“ (2006), што значи, и официјално влегувам во книжевно полнолетство. 50=10=5=18. Нумеролози, бујрум 🙂
ЗА (БЕЗ)СМИСЛАТА НА ГРАНИЦИТЕ
„Сакаме ли поспокоен свет, ќе треба да се научиме на мир себеси. Тоа е најтешката задача!“ („Кон Езерото“, Капка Касабова)
пишува: проф. д-р Ана Витанова-Рингачева (Филолошки факултет, Универзитет „Гоце Делчев“, Штип)
Сеќавањата на минатото, без разлика дали се слушаат како раскажани приказни или како доживеани премрежиња, чувството на припадност го вкоренуваат уште подлабоко. Спомените за животот некогаш стануваат слики коишто човекот засекогаш ги носи со себе, како болен израсток на кожата, кој на ниту еден начин не може да се отстрани. Неговото хируршко, насилно отстранување подразбира крварење и болка, а потем и лузна, длабока до коска. Откорнувањето од домот во суштина значи откорнување од самиот себе, свлекување на кожата и нејзино положување на земјата создателка и хранителка. Кожата ‒ жртвениот подарок за мајката земја, да се услиши и да им прости на оние кои со човечка крв испишувале нови граници на Балканот, а место меѓа, оставале куп човечки коски.
Кога се запишав на Интердисциплинарните студии по новинарство во Скопје, на првиот час вообичаено генерацијата се запознаваше, а на вториот час ни беше зададена задача за пишување есеј насловен „Зошто се запишав на новинарство?“ или „Зошто сакам да станам новинар?“ Ми делуваше шокантно ова барање од професорот бидејќи ме потсети на редовната обврска во основно училиште кога на првиот час по македонски јазик задолжителниот состав што требаше да го напишеме беше со наслов „Како го поминав летниот распуст“. Та нели сме на факс, нештата треба да се одвиваат на повисоко ниво, се прашував. И затоа решив малку да се позезам. „Јас, всушност, не сакам да бидам новинар, туку да работам во трафика“, отприлика гласеше поентата на мојот текст, во кој образложувам дека уште од мали нозе токму трафиката, од каде ги купував весниците што, во зависност од возраста, ме интересираа, беше мојот прозорец кон светот. Се разбира, есејот мораше да го прочитам и пред новите колеги, потег кој исто така ме потсети на деновите поминати во основното образование.
Во средината на 90-те имав можност почесто да патувам во Будимпешта како концертна дестинација. По паѓањето на „железната завеса“, музичарите и филмаџиите сакаа да престојуваат во градот на Дунав, каде во последната деценија на минатиот век се случуваа убави нешта, а за тоа не ни бараа визи. За време на еден таков излет, открив еден културен центар со неколку кина во кој токму тие денови се прикажуваше ревија на филмови од Џим Џармуш, кој беше актуелен со филмот „Dead man“. По проекциите, се дружиш низ пијачка со патници-намерници од цела Европа, и на крај се честиш со едно филмче на ВХС. Немав дилеми дека тоа треба да биде вториот целовечерен филм на Џармуш, чие дејствие „се врти“ околу унгарските имигранти кои сонуваат да се вратат дома! Впрочем, сето ова фино го доловив во мојот втор роман „Фото синтеза“ (2013) 😉
Вечерва во Домот на културата „Билјана Беличанец“ (Киноверзум) во Кисела вода, со проекција на новото остварување „На се’ ќе дојде крај“ на легендарниот хрватски режисер Рајко Грлиќ, беше затворено предјубилејното издание на меѓународниот филмски фестивал „КинеНова“. Пред тоа, интернационалното жири во состав Асимина Проедру (грчка режисерка), Дорина Оарга (романска продуцентка) и Јани Бојаџи (претседател) ги донесоа следниве одлуки, доделувајќи ги фестивалските награди „Златна грива“:
„Воодушевување“ е мал збор за да се опише говорот на годинешниот лауреат, австрискиот сценарист, режисер и продуцент Улрих Зајдл, кој го прочита на отворањето на „КинеНова#9“, прецизно опишувајќи го духот на времето во кое живееме и она кое ни претстои. Затоа во продолжение го пренесувам во целост, за уште еднаш да се увериме во моќта на изговореното како храбар став, како бистар поглед врз загрозената слобода на уметноста и воопшто, како став за самиот живот кој треба да го живееме и обликуваме како што треба и доликува.
Кога станува збор за австриската кинематографија, несомнен суверен е омилениот и наградуваниот филмски автор Михаел Ханеке. Меѓутоа, паралелно со неговата работа течеше и онаа на Улрих Зајдл, ништо помалку квалитетен и провокативен автор, чии филмови, како и неговиот писател сонародник Томас Бернхард, ја соголуваат малограѓанска Австрија. Ја имав честа да го интервјуирам добитникот на наградата за исклучителен придонес во филмската уметност на годинешниот фестивал, чии филмови „Рај: Надеж“ и „Рај: Љубов“ ќе имате можност да ги гледате во среда (20:30) и во петок (22:30) во Домот на култура „Билјана Беличанец“ (Киноверзум) во Кисела вода.
Од 15 до 20 октомври, по деветти пат, „КинеНова“ го нуди најдоброто од остварувањата на новите автори. Со провокативните дизајн и слоган „Што е прво? Филмот или приказната?“, предјубилејното издание на меѓународниот филмски фестивал низ богатите содржини исполнети со проекции, мастеркласови, работилници… ќе се обиде да го задржи нивото на провокативност кое отсекогаш претставувал негов квалитет.
